Trong Thiền tứ niệm xứ, nội
thân và ngoại thân có ý nghĩa sau:
1. Nội thân: Đây là khía
cạnh tinh thần, nội tâm của con người. Nội thân trong thiền tứ niệm xứ thể hiện
trong việc tập trung vào ý niệm, ý chí và tâm trạng ban đầu của mình. Qua việc
nhận biết và quan sát nội thân, chúng ta cố gắng làm sạch và làm nguội tâm trí,
giải phóng khỏi những ý nghĩ và tâm lực xao lạc.
2. Ngoại thân: Đây là
khía cạnh vật chất, thể xác và môi trường bên ngoài của chúng ta. Ngoại thân
trong thiền tứ niệm xứ liên quan đến việc quan sát và nhận biết các hiện tượng
và hoạt động hàng ngày của cơ thể và môi trường xung quanh. Chúng ta quan sát
những gì diễn ra trong cơ thể, như hơi thở, hóa thân và các vận động của các phần
của cơ thể. Chúng ta cũng quan sát những gì diễn ra trong môi trường xung
quanh, như âm thanh và các cảm nhận về tiếp xúc, mùi hương, vị giác và quan sát
nhìn.
Việc kết hợp nội thân và ngoại thân trong thiền tứ niệm xứ giúp chúng ta nhận thức sâu sắc về mối liên kết giữa tâm hồn và cơ thể, tâm và vật chất. Bằng cách tập trung vào nội thân, chúng ta có thể thấy rõ hơn về sự tự tâm, suy nghĩ và cảm xúc của mình, từ đó tạo dựng sự yên tĩnh và phát triển tinh thần. Bằng việc tập trung vào ngoại thân, chúng ta có thể cải thiện khả năng quan sát, duy trì sự tập trung và nhận thức một cách chính xác, nhanh chóng và sâu sắc. Việc quan sát ngoại thân cũng giúp chúng ta làm giàu tri thức, thay đổi suy nghĩ, cải thiện hành vi và điều chỉnh một cách tự nhiên.