Trong đạo Phật, từ bi gắn liền với trí tuệ. Không hiểu, không thể thương yêu sâu sắc. Không hiểu, không thể thương yêu đích thực. Hiểu chính là nền tảng của tình thương yêu.
Mỗi người có những nỗi niềm, những khổ đau, bức xúc riêng, nếu
không hiểu, sẽ không thương mà giận hờn, trách móc. Không hiểu, tình thương của
mình sẽ làm người khác ngột ngạt, khổ đau. Không hiểu, sẽ làm người mình thương
đau khổ suốt đời.
Nhân danh tình thương, người ta làm khổ nhau. Chuyện đó vẫn
thưòng xảy ra.
Được hiểu và được thương vốn là một nhu cầu muôn đời của con
người. Nhiều người thường cảm thấy không ai hiểu mình. Họ “đói” thương, “đói”
hiểu. Họ thơ thẩn, lang thang trong cuộc đời tìm người hiểu mình, thương mình.
Gặp được người hiểu mình, thương mình là may mắn lớn của cuộc đời. Tình yêu nảy
nở, lớn lên từ đó.
Vậy nên, “có hiểu mới có thương” là nguyên tắc chọn người
yêu, chọn chồng/vợ theo quan điểm Phật giáo. Dù người ta có đẹp, có giàu đến
đâu nhưng không hiểu mình sẽ làm mình khổ suốt đời. Hôn nhân có thể mở ra những
con đường hoa hồng, có thể mở ra cánh cửa tù ngục. Chọn vợ, chọn chồng là một sự
mạo hiểm lớn. Hãy cẩn thận, nếu không muốn chọn án tù chung thân cho cuộc đời
mình.
Chọn người hiểu và thương mình - hãy nhớ - đó là nguyên tắc
tìm người tri kỷ trong cuộc đời.
Bốn yếu tố của tình yêu: Từ - bi - hỉ - xả
Phật dạy về tình yêu rất sâu sắc. Tình yêu phải hội tụ đủ bốn
yếu tố: từ, bi, hỉ, xả.
“Từ” là khả năng hiến tặng hạnh phúc cho người mình yêu. Yêu
thương không phải là vấn đề hưởng thụ, yêu thương là hiến tặng. Tình thương mà
không đem đến hạnh phúc cho người yêu không phải là tình thương đích thực. Yêu
mà làm khổ nhau không phải tình yêu. Có những người yêu nhau, ngày nào cũng khổ,
đó là tình yêu hệ luỵ, chỉ mang tới sự khổ đau. Yêu thương ai đó thực sự, nghĩa
là làm cho người ta hạnh phúc, mỗi ngày.
“Bi” là khả năng người ta lấy cái khổ ra khỏi mình. Mình đã
khổ, người ta làm cho thêm khổ, đó không thể là tình yêu đích thực. Còn gì cho
nhau nếu chỉ có khổ đau tuyệt vọng. Người yêu mình phải là người biết sẻ chia,
biết xoa dịu, làm vơi bớt nỗi khổ của mình trong cuộc đời.
Như vậy, “từ bi” theo Phật dạy là khả năng đem lại hạnh phúc
cho nhau. Yêu thương ai là phải làm cho người ta bớt khổ. Nếu không, chỉ là đam
mê, say đắm nhất thời, không phải là tình yêu thương đích thực. “Từ bi” trong
tình yêu không phải tự dưng mà có. Phải học, phải “tu tập”. Cần nhiều thời
gian, để quan sát, để lắng nghe, để thấu hiểu những nỗi khổ niềm đau của người
yêu, để giúp người ta vượt qua, tháo gỡ, bớt khổ đau, thêm hạnh phúc.
“Hỉ” là niềm vui, tình yêu chân thật phải làm cho cả hai đều
vui. Dấu ấn của tình yêu đích thực là niềm vui. Càng yêu, càng vui, niềm vui lớn,
cả gia đình cùng hạnh phúc. Cuộc nhân duyên như thế là thành công.
“Xả” là không phân biệt, kì thị trong tình yêu. Mình yêu ai,
hạnh phúc của người ta là của mình, khó khăn của người ta là của mình, khổ đau
của người ta là của mình. Không thể nói đây là vấn đề của em/ anh, em/ anh ráng
chịu. Khi yêu, hai người không phải là hai thực thể riêng biệt nữa, hạnh phúc
khổ đau không còn là vấn đề cá nhân. Tất cả những gì mình phải làm coi đó là vấn
đề của hai người, chuyển hoá nỗi khổ đau, làm lớn thêm hạnh phúc.
Hãy can đảm tự hỏi mình rằng “Người yêu ta có hiểu niềm vui
nỗi khổ của ta không? Có quan tâm đến an vui hàng ngày của ta không? Người ấy
có nâng đỡ ta trên con đường sự nghiệp không?...” Và tự hỏi lại mình, liệu ta
có đang thành thực với tình yêu của mình?! Liệu tình yêu của mình đã đủ “từ bi
hỉ xả”?!
Tình dục và tình yêu Phật giáo quan niệm như thế nào về tình
dục trong tình yêu?
Trong truyền thống văn hoá ta, thân với tâm là “nhất như”, tức
là nếu ta không tôn kính thân thể người yêu thì cũng không tôn kính được tâm hồn
người ấy. Yêu nhau là giữ gìn cho nhau, kính trọng nhau. Khi sự rẻ rúng xem thường
xảy ra thì tình yêu đích thực không còn. Thân thể ta cũng như tâm hồn ta. Có những
nỗi niềm sâu kín trong tâm hồn, chúng ta chỉ chia sẻ với người tri kỉ. Thân thể
ta cũng vậy, có những vùng thiêng liêng và riêng tư, ta không muốn ai chạm tới,
ngoài người ta yêu, ta tin, ta muốn sống trọn đời, trọn kiếp.
Trong tình yêu lớn và cao quý, bất cứ lời nói và cử chỉ nào
cũng phải biểu lộ sự tương kính. Người con trai phải tôn trọng người con gái
mình yêu, cả thân thể lẫn tâm hồn. Người con gái biết giữ gìn, cũng là biết làm
người yêu thêm tương kính, nuôi dưỡng hạnh phúc lâu dài về sau.
Bạn muốn thương yêu
theo phương pháp Phật dạy chăng? Hãy hiểu, thương và tương kính người yêu của
mình, cũng chính là đem hạnh phúc đến cho người và cho mình vậy!
Nguyễn Thị Thanh Loan