Tôi nhớ khi còn là một cậu bé nhỏ, tôi thấy một món đồ
chơi và đã nói với mẹ tôi, "Nếu mẹ mua cho con đồ chơi đó, con hứa là sẽ
không bao giờ đòi mua đồ chơi nữa." Lúc đó, tôi thật sự tin là nếu có được
món đồ chơi đó, tôi sẽ hoàn toàn thỏa mãn và sung sướng và sẽ không đòi hỏi bất
cứ cái gì khác! Vì thế mẹ tôi mua cho tôi món đồ chơi đó. Tôi nhớ là đã chơi
món đồ chơi đó được ít lâu nhưng sau đó, tôi đã quăng bỏ nó qua một bên, và lại
đi tìm một đồ chơi khác mà tôi thích. Tôi nhớ rõ là lúc mẹ tôi mua món đồ chơi
cho tôi, tôi tin chắc chắn là tôi sẽ hoàn toàn thỏa mãn và sẽ không bao giờ muốn
cái gì khác nữa -- nhưng tôi cũng nhớ rỏ là tôi đã không thỏa mãn như tôi nghĩ.
Mặc dù tuổi còn nhỏ, kinh nghiệm nầy đã ghi một dấu ấn trong đời tôi và đến
ngày nay, tôi vẫn còn nhớ bài học nầy: mặc dù tôi đã được những gì tôi muốn,
nhưng chính sự kiện là tôi đã có được những gì tôi muốn đã mang theo nó niềm thất
vọng. Tôi thất vọng vì sau đó, tôi lại phải lo đi tìm một cái gì khác để thỏa
mãn mình.
Trong khi hành thiền, chúng ta quán sát sự vận động của
tham ái nhưng không phán đoán hoặc chống lại tham ái. Có người cho là tất cả
tín đồ Phật giáo đều chống lại và tìm cách triệt tiêu tham ái, nhưng Đức Phật
không dạy chúng ta triệt tiêu tất cả hay biến tất cả thành hư vô. Đức Phật dạy
chúng ta tỉnh thức. Chúng ta không bác bỏ hay tiêu diệt tham ái. Chúng ta quán
tưởng tham ái và hiểu rằng nó chỉ là một điều kiện được sinh ra rồi diệt đi
trong thế giới tự nhiên nầy.
Tham ái có cái tốt, cái xấu. Tham giết người, tham hãm hại
người khác, và tham trộm cướp là xấu; tất cả chúng ta trong đời ai cũng đã từng
có những tham ái xấu. Và chúng ta cũng có những tham ái tốt như mong muốn được
giúp người, muốn sống tử tế và muốn trở thành thiện tri thức. Bất cứ lúc nào
chúng ta nhận thức được tham ái -- cho dù đó là tham ái tốt hoặc xấu -- chúng
ta đang sử dụng trí tuệ của mình. Chỉ có trí tuệ mới thấy được tham ái; tham ái
không thể thấy được trí tuệ. Vì thế muốn có trí tuệ, bạn hãy biết và thấy tham
ái. Quan sát sự vận hành của tham ái giúp chúng ta thấy được nó như là một điều
kiện không ngừng thay đổi. Và chúng ta thấy rằng tham ái là vô ngã.
Tâm và Đạo
Quán tưởng về cuộc sống trong Đạo Phật
The Mind and The Way
Buddhist Relections on Life
Ajahn Sumedho
Susanta Nguyễn dịch
Montreal, Quebec, Canada 2004
