Giác chi tiếp theo là hỷ
duyệt, phép sống và tu trong sự thoải mái, vui vẻ. Thành tựu được yếu tố nầy
coi như ta càng có điều kiện trưởng dưỡng thiền định hơn, bởi vì một kiếp sống
bằng một tâm hồn khoáng đạt, không quá câu thúc, thì các đức tin thiện pháp
trong ta cũng rộng đường phát triển lớn mạnh hơn.
Dĩ nhiên lúc nào vị hành
giả cũng phải đối diện với tất cả những kinh nghiệm về đời sống cũng như cuộc
tu, nhưng cái quan trọng là mọi thứ chỉ để ta nhìn qua chứ không phải lưu trữ,
bởi vì rất có thể điều đó sẽ dẫn tới những hồi tưởng vướng vít và xáo trộn nội
tâm chúng ta. Trong chúng ta có rất nhiều những hồi ức bị tạm thời lãng quên
nhưng luôn sẵn sàng trổi dậy. Trong đống hoang tàn đó cái gì cũng có, từ những
cái sôi động đến buồn tẻ, niềm vui hay nổi đau khổ... mà giá trị của hỷ giác
chi là mở rộng tâm hồn đón nhận mọi thứ bằng tất cả thú vị như đứng trước những
bài học kỳ diệu, một niềm vui lớn. Với Hỷ giác chi, hành giả có thể an nhiên
sống giữa đời một cách hào hứng như đứa bé trên sân trường chỉ luôn có trong
đầu những ý tưởng: "Ta có thể học được cái gì ở đây, trò chơi nầy vui lắm
không?", và tuyệt vời nhất là cảm giác tự tin "có ra sao ta cũng có
thể vào cuộc!".
Cơ sở cho Hỷ giác chi là
một thái độ sống khoáng đạt. Giá trị của bản thân chúng ta nhiều khi nằm ở điều
ta ưa và ghét, mà đời sống thì trước sau cũng chỉ là một vở kịch. Hỷ giác chi
giúp ta biết cách đánh giá vở kịch đó. Nói theo Don Juan, đó là cách ngắm nhìn
cuộc sống trên trái đất nầy từ một khoảng cách không gian thật lớn với một thời
gian thật dài. Cái gì rồi cũng sẽ ra đi, chúng ta đã làm gì và còn giữ lại một
kỷ niệm nào, cái đó không thành vấn đề. Ðiều quan trọng là ta đã có thái độ ra
sao trong cuộc chơi ngắn ngủi nầy. Những điệu khiêu vũ chóng vánh rồi cũng đến
giây phút chấm dứt nhưng ta đã học được bài học yêu thương nào từ đó hay chưa?
Hãy sống vui vẻ một cách
thông minh giữa cuộc đời phù du nầy. Trong cái chớp bể mưa nguồn, tang thương
dâu biển, niềm vui dù sao cũng là cần thiết.
Càng sống nhiều trong
thiền định ta mới thấy rõ ràng Hỷ giác chi là một tác động mãnh liệt như thế
nào đối với năng lực nội tâm và ngựơc lại, ở một trình độ thiền định càng kiên
cố, một nội tâm càng yên tĩnh thì Hỷ giác chi cũng sẽ sung mãn hơn. Chính Hỷ
giác chi ở trình độ đó sẽ có năng lực tác động rất lớn đối với tâm sinh lý của
hành giả, và niềm hạnh phúc đó kỳ diệu ngoài sức tưởng tượng của mãnh liệt dâng
trào như sống biển mà lại trong sáng, cao khiết như sương trời - khác hẳn với
tất cả cảm giác khoái lạc trần tục thông thường. Với sự gia trì đó của Hỷ giác
chi, tự thâm tâm hành giả sẽ được đối diện với những kinh nghiệm trực quan sâu
sắc, sức mạnh của định tâm cũng hùng hậu hơn và tất cả điều diễn ra trong một
thú vị tuyệt vời. Ðó chính là những gì cần biết về Hỷ giác chi.
