Ở đây, Tôn giả
Sāriputta gọi các Tỷ-kheo:
- Này các Hiền giả
Tỷ-kheo.
- Thưa Hiền giả.
Các Tỷ-kheo ấy
vâng đáp Tôn giả Sāriputta. Tôn giả Sāriputta nói như sau:
- Này các Hiền
giả, có năm trừ khử hiềm hận này, ở đây, hiềm hận khởi lên cho Tỷ-kheo cần phải
được trừ khử một cách hoàn toàn. Thế nào là năm?
Ở đây, này các
Hiền giả, có người thân hành không thanh tịnh, khẩu hành thanh tịnh, trong
người như vậy, này các Hiền giả, hiềm hận cần phải trừ khử.
Ở đây, này các
Hiền giả, có người khẩu hành không thanh tịnh, thân hành thanh tịnh, trong
người như vậy, này các Hiền giả, hiềm hận cần phải trừ khử.
Ở đây, này các
Hiền giả, có người thân hành không thanh tịnh, khẩu hành không thanh tịnh,
nhưng thỉnh thoảng tâm được mở rộng, tâm được tịnh tín, trong người như vậy,
này các Hiền giả, hiềm hận cần phải trừ khử.
Ở đây, này các
Hiền giả, có người thân hành không thanh tịnh, khẩu hành không thanh tịnh, và
thỉnh thoảng không được tâm rộng mở, không được tâm tịnh tín, trong người như
vậy, này các Hiền giả, hiềm hận cần phải trừ khử.
Ở đây, này các
Hiền giả, có người thân hành thanh tịnh, khẩu hành thanh tịnh, và thỉnh thoảng
tâm được rộng mở, tâm được tịnh tín, trong người như vậy, này các Hiền giả,
hiềm hận cần phải trừ khử.
Ở đây, này các
Hiền giả, người này thân hành không thanh tịnh, khẩu hành thanh tịnh. Như thế
nào, trong người ấy hiềm hận cần được trừ khử?
- Ví như, này các
Hiền giả, Tỷ-kheo mặc áo lượm từ đống rác, thấy một tấm vải (liệng ở đống rác)
trên con đường xe đi, liền lấy chân trái chận lại, lấy chân mặt kéo tấm vải cho
rộng ra, đoạn nào là đoạn chánh, làm cho có thể sử dụng được rồi cầm lấy mang
đi. Cũng vậy, này các Hiền giả, người này, với thân hành không thanh tịnh, với
khẩu hành thanh tịnh; những cái gì thuộc về thân hành không thanh tịnh; lúc bấy
giờ vị ấy không nên tác ý; còn những gì thuộc khẩu hành thanh tịnh, lúc bấy giờ
vị ấy nên tác ý. Như vậy, trong người ấy hiềm hận cần phải trừ khử.
Ở đây, này các
Hiền giả, người này với khẩu hành không thanh tịnh, với thân hành thanh tịnh.
Như thế nào, trong người ấy hiềm hận cần phải trừ khử?
- Ví như, này các
Hiền giả, một hồ nước đầy bùn và cây lau. Rồi một người đi đến bị nóng nhiệt
não, bị nóng bức bách, mệt mỏi, thèm uống nước, khát nước. Người ấy ngụp lặn
trong hồ nước ấy, lấy hai tay gạt ra ngoài bùn và lá cây, lấy bàn tay bụm nước
lại, uống rồi ra đi. Cũng vậy, này các Hiền giả, người này, với khẩu hành không
thanh tịnh, với thân hành thanh tịnh; những cái gì thuộc về khẩu hành không
thanh tịnh; lúc bấy giờ vị ấy không nên tác ý; còn những gì thuộc thân hành
thanh tịnh, lúc bấy giờ vị ấy nên tác ý. Như vậy, trong người ấy hiềm hận cần
phải trừ khử.
Ở đây, này các
Hiền giả, người này với thân hành không thanh tịnh, với khẩu hành không thanh
tịnh, thỉnh thoảng tâm được rộng mở, tâm được tịnh tín. Như thế nào, trong
người ấy hiềm hận cần phải trừ khử?
- Ví như, này các
Hiền giả, ít nước trong dấu chân của con bò. Rồi một người đi đến bị nóng nhiệt
não, bị nóng bức bách, mệt mỏi, thèm uống nước, khát nước. Người ấy suy nghĩ
như sau: "Một ít nước này trong dấu chân con bò, nếu ta uống với núm tay hay
với cái chén, ta sẽ làm nước ấy dao động và di động, khiến nước không thể uống
được. Vậy ta hãy gieo mình xuống với cả bốn thân phần uống nước rồi ra
đi". Rồi người ấy gieo mình xuống với cả bốn thân phần, uống nước rồi ra
đi. Cũng vậy, này các Hiền giả, người này với thân hành không thanh tịnh, với
khẩu hành không thanh tịnh, với tâm thỉnh thoảng được mở rộng và tịnh tín;
những cái gì thuộc thân hành không thanh tịnh, lúc bấy giờ vị ấy không nên tác
ý; những cái gì thuộc khẩu hành không thanh tịnh, lúc bấy giờ vị ấy không nên
tác ý; những cái gì thuộc tâm thỉnh thoảng được rộng mở và sáng suốt, lúc bấy
giờ vị ấy nên tác ý. Như vậy trong người ấy hiềm hận cần phải trừ khử.
Ở đây, này các
Hiền giả, người này với thân hành không thanh tịnh, với khẩu hành không thanh
tịnh và thỉnh thoảng tâm không được rộng mở và tịnh tín. Như thế nào, trong
người ấy hiềm hận cần phải trừ khử?
- Ví như, này các
Hiền giả, có người đau bệnh, khổ đau, bị trọng bệnh, đang đi giữa đường, có
làng xa trước mặt, có làng xa sau lưng, nó không có được các đồ ăn thích đáng,
nó không có được các dược phẩm trị bệnh thích đáng, không có được sự giúp đỡ
thích đáng, không có người hướng dẫn đưa đến tận cuối làng.
Một người khác
cũng đang đi trên đường thấy người ấy. Người này đối với người ấy khởi lên lòng
từ, khởi lên lòng thương tưởng, khởi lên lòng từ mẫn: "Ôi, mong rằng người
này được các đồ ăn thích đáng, được các dược phẩm trị bịnh thích đáng, được các
sự giúp đỡ thích đáng, được người hướng dẫn đi đến cuối làng". Vì sao? Vì
mong rằng người này ở đây không bị suy tổn, tử vong. Cũng vậy, này các hiền
giả, người này với thân hành không thanh tịnh, với khẩu hành không thanh tịnh,
lại thỉnh thoảng tâm không được mở rộng và tịnh tín, người như vậy cần phải
khởi lên lòng từ, cần phải khởi lên lòng thương tưởng, cần phải khởi lên lòng
từ mẫn: "Ôi, mong rằng Tôn Giả này, sau khi đoạn taän thân ác hành cần
phải tu tập thân thiện hành, sau khi đoạn tận khẩu ác hành cần phải tu tập khẩu
thiện hành, sau khi đoạn tận ý ác hành cần phải tu tập ý thiện hành". Vì
sao? Vì mong rằng Tôn giả ấy sau khi thân hoại mạng chung, không sanh vào cõi
dữ, ác thú, đọa xứ, địa ngục. Như vậy trong người ấy hiềm hận cần phải trừ khử.
Ở đây, này các
Hiền giả, người này với thân hành thanh tịnh, khẩu hành thanh tịnh, lại thỉnh
thoảng tâm được rộng mở và tịnh tín. Như thế nào, trong người ấy hiềm hận cần
phải trừ khử?
Ví như, này các
Hiền giả, một hồ sen có nước trong, có nước ngọt, có nước mát, có nước trong
sáng, có bờ hồ khéo sắp đặt đẹp đẽ và được nhiều loại cây che bóng. Rồi một
người đi đến bị nóng nhiệt não, bị nóng bức bách, mệt mỏi, thèm uống nước, khát
nước. Người ấy sau khi lặn xuống trong hồ sen ấy, sau khi tắm rửa, uống nước,
nó ra khỏi hồ, liền qua ngồi hay nằm dưới bóng cây. Cũng vậy, này các hiền giả,
người này với thân hành thanh tịnh, với khẩu hành thanh tịnh, lại thỉnh thoảng
tâm được cởi mở tịnh tín. Những gì thuộc thân hành thanh tịnh, lúc bấy giờ cần
phải tác ý; những gì thuộc khẩu hành thanh tịnh, lúc bấy giờ cần phải tác ý và
điều gì thỉnh thoảng tâm được rộng mở và tịnh tín, lúc bấy giờ cần phải được
tác ý. Như vậy trong người ấy hiềm hận cần phải trừ khử.
Này các Hiền giả,
có năm trừ khử hiềm hận này, ở đây Tỷ-kheo có hiềm hận khởi lên cần phải trừ
khử một cách hoàn toàn. (Tăng Chi 2, trang 614)
*
Này các Tỷ-kheo,
có mười nhiếp phục hiềm hận, thế nào là mười?
Hiềm hận được
nhiếp phục, khi nghĩ rằng: “Nó đã làm hại tôi, nhưng lợi ích từ đâu đến khi
nghĩ như vậy?”
Hiềm hận được
nhiếp phục, khi nghĩ rằng: “Nó đang làm hại ta, nhưng lợi ích từ đâu đến khi
nghĩ như vậy?”
Hiềm hận được
nhiếp phục, khi nghĩ rằng: “Nó sẽ làm hại ta, nhưng lợi ích từ đâu đến khi nghĩ
như vậy?”
Hiềm hận được
nhiếp phục, khi nghĩ rằng: “Nó đã làm hại người ta yêu, người ta mến... Nó đang
làm hại người ta yêu, người ta mến... Nó sẽ làm hại người ta yêu, người ta mến,
nhưng lợi ích từ đâu đến khi nghĩ như vậy?
Hiềm hận được
nhiếp phục, khi nghĩ rằng: “Nó đã làm lợi cho người ta không yêu, người ta
không mến... Nó đang làm lợi cho người ta không yêu, người ta không mến... Nó sẽ
làm lợi cho người ta không yêu, người ta không mến, nhưng lợi ích từ đâu đến
khi nghĩ như vậy?” Không làm cho vị ấy tức giận không có lý do.
Này các Tỷ-kheo,
có mười trường hợp nhiếp phục được hiềm hận. (Tăng Chi 4, trang 442)
