TẬP TRUNG VÀO TÂM CỦA
MÌNH VÀ QUAN SÁT
Đức Phật đã chỉ dạy rằng
Tỳ khưu aññatara không cần phải để ý đến bất cứ đối tượng nào bên ngoài. Thay
vào đó, chúng ta chỉ cần tập trung vào tâm của mình và quan sát, theo dõi tiến
hành thiền tuệ (vipassanā). Khi làm như vậy, không có gì phải kinh sợ.
Để thực hành chánh niệm
khắng khít (satipaṭṭhāna) trên tâm làm đối tượng thiền tuệ theo quan sát tâm
(cittānupassanā), chúng ta có thể tuân theo bài kệ mà Đức Phật đã thuyết dạy.
Chánh niệm là cách để chúng ta sống trong hiện tại, tập trung vào những gì đang
diễn ra trong tâm và xem xét chúng một cách chân thật.
Phương pháp giáo huấn
tâm cực đoan, trong đó tâm được thả tự nhiên theo mong muốn của nó mà không có
sự giữ gìn và phòng ngừa, có thể dẫn đến tình trạng tâm hoang dã và thô thiển
hơn. Khi tâm trở nên hoang dã và thô thiển, nó có thể nổi loạn và hung dữ.
Phương pháp giáo huấn
tâm cần được thực hiện một cách cân nhắc và đúng đắn. Chúng ta cần kết hợp giữa
việc thả tự nhiên và giữ gìn, để tâm được thuần thục và hiền lành, tử tế. Điều
này đòi hỏi sự kiên nhẫn, quan sát, và thực hành chánh niệm.
Một điểm quan trọng.
Tâm là một thực thể phức tạp và khó giáo huấn. Chúng ta không nên để tâm tự
nhiên theo ý muốn của nó mà không có sự giữ gìn và phòng ngừa. Điều quan trọng
là chúng ta cần áp dụng phương pháp đúng đắn để giáo huấn tâm.
Việc giáo huấn tâm được
thực hiện thông qua việc thiền tập và thực hành chánh niệm. Chúng ta cần quan
sát tâm, nhận biết những ý nghĩ và cảm xúc xuất hiện trong tâm, và từ đó hiểu
rõ về bản chất của chúng. Khi chúng ta nhận thức được những tâm trạng, chúng ta
có thể kiểm soát chúng và thiết lập lại tâm một cách hiền lành, tử tế.
Phương pháp thực hành
chánh niệm khắng khít (satipaṭṭhāna) là một phương pháp thích hợp để giáo huấn
tâm. Khi chúng ta quan sát tâm, làm đối tượng quan sát tâm (cittānupassanā),
chúng ta có thể hiểu rõ hơn về bản chất của tâm và nhận biết những ý nghĩ và cảm
xúc xuất hiện trong tâm.
Sự không biết (avijjā)
là trạng thái của tâm khi nó không nhận thức rõ về bản chất của chính mình. Khi
chúng ta không biết tâm, chúng ta dễ bị lạc hướng và gặp khó khăn trong cuộc sống.
Ngược lại, sự biết
(vijjā) là trạng thái của tâm khi nó có trí tuệ và nhận thức rõ về bản chất của
chính mình. Khi chúng ta biết tâm, chúng ta có khả năng kiểm soát tâm, hiểu rõ
về những ý nghĩ và cảm xúc xuất hiện trong tâm.
Trong thiền tập, vijjā
được xem là một trong những thành tựu cao quý nhất của con người, là kết quả của
quá trình thiền tập và giác ngộ. Nó liên quan chặt chẽ đến việc đạt được trí tuệ
giác ngộ (paññā) và giải thoát khỏi khổ đau (dukkha).
Tự nhận thức, Vijjā
không chỉ là việc hiểu biết về thế giới bên ngoài mà còn là việc hiểu rõ về bản
chất sâu xa của chính mình, về tâm thức, về các quá trình sinh khởi và vận hành
của tâm.
Kiểm soát tâm, khi đạt
đến trạng thái vijjā, chúng ta có khả năng quan sát và điều chỉnh tâm một cách
chủ động, không bị cuốn theo những ý nghĩ và cảm xúc tiêu cực.
Giải thoát, Vijjā là
chìa khóa để giải thoát khỏi những ràng buộc của vô minh (avidyā), tức là sự
thiếu hiểu biết về bản chất thực của sự vật.
Trí tuệ giác ngộ,
Vijjā là trí tuệ cao nhất, là sự hiểu biết sâu sắc về sự thật của cuộc sống, về
sự liên kết giữa tất cả mọi sự vật.
Chánh niệm
(mindfulness) là công cụ quan trọng để chúng ta nhận thức và canh gác tâm. Khi
chúng ta luôn luôn canh gác theo dõi tâm bằng chánh niệm, chúng ta có thể thấy
rõ những biến đổi của tâm và dần dần hiểu rõ hơn về bản chất của nó.
Hãy tiếp tục thiền tập
và thực hành, và chúng ta sẽ dần dần hiểu rõ hơn về tâm và cuộc sống.
