NẾU KHÔNG CÓ ĐƯỢC ĐỊNH
TÂM
Thì khó có được trí tuệ
tròn đủ. Khi trí tuệ không tròn đủ, thì không thấy biết rõ tâm tính và sắc
thân; không thấy biết rõ sinh-diệt của tâm tính-sắc thân; và cũng không thấy biết
rõ được Niết-bàn, nơi đoạn tận hoàn toàn sự sinh-diệt của tâm tính-sắc thân.
Trong học thuyết Phật
giáo, khái niệm về "định tâm" (hay còn gọi là "định hướng
tâm") đóng một vai trò quan trọng trong việc hiểu về tâm tính và sự tồn tại.
Định tâm (tiếng Pali:
citta) thường được miêu tả như tâm hướng của chúng ta, tập trung vào một vấn đề
cụ thể hoặc một trạng thái tinh thần. Nó có thể thay đổi theo thời gian và tùy
thuộc vào các yếu tố bên ngoài. Khi định tâm không ổn định, chúng ta có thể trải
qua nhiều cảm xúc khác nhau, từ hạnh phúc đến khó chịu.
Trí tuệ tròn đủ (tiếng
Pali: sampajañña) là khả năng hiểu biết sâu sắc, không chỉ về bản thân mà còn về
thế giới xung quanh. Khi trí tuệ tròn đủ được phát triển, chúng ta có khả năng
nhận thức rõ ràng về tâm tính và sắc thân, cũng như sự sinh-diệt của chúng. Điều
này liên quan đến việc nhận thức về sự thay đổi và không cố định của mọi thứ.
Hiểu biết sâu sắc,
không chỉ là hiểu biết bề mặt, mà là một sự thấu hiểu sâu sắc về bản chất của mọi
sự vật, hiện tượng. Đó là một sự nhận thức tỉnh táo, không bị che mờ bởi những ảo
tưởng hay định kiến.
Vượt qua giới hạn bản
thân, trí tuệ tròn đầy giúp chúng ta mở rộng tầm nhận thức, không chỉ giới hạn
trong bản thân mà còn bao quát cả thế giới xung quanh, các mối quan hệ và sự vận
động của vũ trụ.
Nhận thức về tâm và
thân, đây là một khía cạnh quan trọng của sampajañña. Chúng ta nhận thức rõ
ràng về sự hoạt động của tâm, những suy nghĩ, cảm xúc, và cách chúng tác động đến
hành động của mình. Đồng thời, chúng ta cũng hiểu rõ về cơ thể, về sự thay đổi
không ngừng của nó.
Hiểu về sinh diệt, tất
cả mọi sự vật đều sinh ra và rồi diệt đi. Trí tuệ tròn đầy giúp chúng ta nhận
thức rõ ràng về quy luật này, từ đó giúp chúng ta buông bỏ chấp ngã và chấp
pháp, giảm bớt khổ đau.
Lợi ích của việc phát
triển trí tuệ tròn đầy
Giảm thiểu khổ đau,
khi chúng ta hiểu rõ bản chất của khổ đau, chúng ta sẽ biết cách đối diện và vượt
qua nó.
Tăng cường sự tỉnh thức,
trí tuệ tròn đầy giúp chúng ta sống trong hiện tại, tỉnh táo với mọi suy nghĩ và
hành động.
Mở rộng sự hiểu biết,
chúng ta sẽ có cái nhìn sâu sắc hơn về cuộc sống, về con người và về thế giới.
Đạt đến giác ngộ, đây
là mục tiêu cuối cùng của việc thiền tập Phật giáo. Khi trí tuệ tròn đầy được
phát triển đầy đủ, chúng ta có thể đạt đến sự giải thoát khỏi khổ đau và sinh tử.
Niết-bàn (tiếng Pali:
Nibbāna) là trạng thái giải thoát trong Phật giáo. Đây là trạng thái mà tâm
tính và sắc thân không còn bị ràng buộc bởi chuỗi kiếp nạn và luân hồi. Niết-bàn
đạt được khi chúng ta thấu hiểu sự vô thường, không tồn tại thực sự của các hiện
tượng và giải thoát khỏi chuỗi kiếp nạn.
