SỰ TỈNH-GIÁC (HAY CÒN
GỌI LÀ "mindfulness")
Thực sự có giá trị
quan trọng trong việc đối phó với những trạng thái buồn ngủ và đờ đẫn trong thiền.
Khi chúng ta thiền,
tâm trí thường có xu hướng lạc hướng hoặc bị mất tập trung. Buồn ngủ và đờ đẫn
là hai trạng thái thường gặp trong quá trình thiền, đặc biệt khi chúng ta mới bắt
đầu hoặc thực hành không thường xuyên.
Tại sao sự tỉnh-giác lại
quan trọng?
Sự tỉnh-giác giúp
chúng ta tập trung vào hiện tại, thay vì lạc hướng vào quá khứ hoặc tương lai.
Khi bạn tập trung vào hơi thở, cảm giác cơ thể, hoặc âm thanh xung quanh, bạn
đang thực sự sống trong khoảnh khắc đó.
Thay vì phản ứng tự động
với buồn ngủ hoặc đờ đẫn, sự tỉnh-giác cho phép bạn nhận biết chúng mà không
đánh giá hoặc phê phán. Bạn có thể nhận ra: "Aha, tôi đang buồn ngủ"
mà không cảm thấy thất vọng về điều đó.
Khi bạn tỉnh-giác, bạn
tạo ra một không gian cho tâm trí để tự thể hiện. Điều này giúp giảm áp lực và
tạo điều kiện cho sự thư giãn và tĩnh lặng.
Làm thế nào để thực
hành sự tỉnh-giác?
Tập trung vào hơi thở,
cảm giác chân chạm đất khi bạn đi bộ, hoặc âm thanh của môi trường xung quanh.
Sự tỉnh-giác cần thời
gian để phát triển. Hãy thực hành hàng ngày, thậm chí chỉ vài phút mỗi lần.
Khi bạn lạc hướng, đừng
tự trách mình. Nhẹ nhàng đưa tâm trí trở lại với điểm tập trung ban đầu.
Trong quá trình thực
hành thiền, việc tâm trí bị phân tán là điều hoàn toàn bình thường. Thay vì tự
trách mình, chúng ta nên đối diện với những suy nghĩ và cảm xúc đó một cách nhẹ
nhàng và từ bi.
Thay vì tự đánh giá và
chỉ trích, chúng ta nên đối xử với bản thân như một người bạn, nhẹ nhàng đưa
tâm trí trở lại với điểm tập trung.
Tâm trí chúng ta thường
hay nhảy nhót từ ý tưởng này sang ý tưởng khác. Việc nhận ra điều này giúp
chúng ta không quá bám chấp vào những suy nghĩ đó.
Mỗi khi tâm trí bị
phân tán, đó là cơ hội để chúng ta đưa nó trở lại với hơi thở, hay cảm giác cơ
thể.
Việc đối diện với những
suy nghĩ tiêu cực một cách nhẹ nhàng cũng là một hình thức thực hành lòng từ bi
đối với chính mình.
Khi nhận thấy tâm trí
mình đã đi lạc, hãy nhẹ nhàng ghi nhận điều đó mà không phán xét.
Hít một hơi thật sâu
và nhẹ nhàng đưa tâm trí trở lại với điểm tập trung ban đầu.
Việc thực hành thiền đều
đặn sẽ giúp chúng ta tăng cường khả năng tập trung và kiểm soát tâm trí.
Thiền giúp chúng ta tập
trung vào hơi thở và cảm giác hiện tại, từ đó giảm thiểu những suy nghĩ phân
tán và lo lắng về quá khứ hay tương lai.
Tăng cường sự tỉnh thức,
qua việc thiền, chúng ta rèn luyện khả năng quan sát những suy nghĩ và cảm xúc
của mình một cách không phán xét, từ đó giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản thân
và có cách ứng phó hiệu quả hơn với các tình huống.
Cải thiện khả năng điều
chỉnh cảm xúc, thiền giúp chúng ta nhận biết và điều chỉnh các cảm xúc tiêu cực
như căng thẳng, lo âu một cách hiệu quả hơn.
