BA LOẠI TRÍ TUỆ
Nêu ra phương pháp
chánh niệm khắng khít bám sát theo quan sát tâm. Thông qua việc quan sát tâm,
chúng ta có thể đạt đến ba loại trí tuệ:
Trí tuệ thấy biết như
thật (yathābhūtañāṇa): Hiểu rõ về bản chất thực sự của tâm và thế giới.
Trí tuệ nhàm chán các
pháp có cấu tạo, thôi thúc (nibbidāñāṇa): Nhận thức rõ về sự tạm thời và không
thường xuyên của các hiện tượng.
Trí tuệ đoạn diệt được
tham ái (virāgañāṇa): Thấy rõ sự thoát khỏi tham ái và tìm kiếm sự an lạc.
Hiểu rõ về quá trình
khởi sinh của trí tuệ là một phần quan trọng trong việc thực hành. Chúng ta biết
rằng khi có sự kết hợp giữa do nương vào thọ (cơ thể tồn tại) và cảm giác làm
nhân duyên (nhận thức thông qua các giác quan), thì trí tuệ mới khởi sinh.
Tuy nhiên, việc làm thế
nào để thực hiện điều này là một câu hỏi phức tạp. Trong giáo lý Phật giáo, việc
thực hành chánh niệm (mindfulness) và canh gác tâm là một phương pháp quan trọng
để nhận thức và quan sát những biến đổi của tâm.
Thực hành chánh niệm
khắng khít và bám chặt theo quan sát đối tượng cảm thọ (vedanānupassanā satipaṭṭhāna)
là một phương pháp quan trọng để giáo huấn tâm. Khi chúng ta quan sát cảm thọ,
chúng ta có thể nhận thức rõ về những biến đổi của tâm qua các trạng thái cảm
xúc.
Tâm là một thực thể phức
tạp và khó giáo huấn. Chúng ta không nên để tâm tự nhiên theo ý muốn của nó mà
không có sự giữ gìn và phòng ngừa. Điều quan trọng là chúng ta cần áp dụng
phương pháp đúng đắn để giáo huấn tâm.
Trong giáo lý Phật
giáo, việc giáo huấn tâm được thực hiện thông qua việc thiền tập và thực hành
chánh niệm. Chúng ta cần quan sát tâm, nhận biết những ý nghĩ và cảm xúc xuất
hiện trong tâm, và từ đó hiểu rõ về bản chất của chúng. Khi chúng ta nhận thức
được những tâm trạng, chúng ta có thể kiểm soát chúng và thiết lập lại tâm một
cách hiền lành, tử tế.
Việc quan sát tâm, nhận
biết các ý nghĩ và cảm xúc, và từ đó hiểu rõ bản chất của chúng là một quá
trình quan trọng để chúng ta có thể:
Khi chúng ta hiểu rõ bản
chất vô thường và không tự tại của các cảm xúc, chúng ta sẽ không còn bị chúng
trói buộc và gây ra khổ đau.
Phát triển trí tuệ,
qua việc quan sát tâm, chúng ta dần nhận ra bản chất thật của sự vật, vượt qua
những ảo tưởng và chấp trước.
Cải thiện các mối quan
hệ, khi chúng ta hiểu rõ bản thân và người khác, chúng ta sẽ có thái độ bao
dung, từ bi hơn trong các mối quan hệ.
Tìm thấy sự an lạc nội
tâm, thiền và chánh niệm giúp chúng ta sống trọn vẹn trong hiện tại, giảm thiểu
căng thẳng, lo âu và tìm thấy sự bình yên trong tâm.
Trí tuệ như thật, đây
là loại trí tuệ vượt qua mọi phân biệt, chấp trước, giúp chúng ta nhìn rõ bản
chất thật của vạn vật, nhận ra sự vô thường và không tự tại của mọi pháp. Khi
có được trí tuệ này, chúng ta sẽ không còn bị ràng buộc bởi những tham lam, sân
hận, si mê.
Tâm thuần thục, hiền
lành, tử tế, khi trí tuệ như thật phát sinh, tâm sẽ tự nhiên trở nên thanh tịnh,
không còn bị ô nhiễm bởi những phiền não. Lúc này, tâm sẽ biểu hiện những phẩm
chất cao đẹp như từ bi, hỷ xả, vô ngã.
Đây là trạng thái giác
ngộ tối thượng, khi chúng ta hoàn toàn giải thoát khỏi mọi khổ đau, đạt đến sự
giải thoát và an lạc tuyệt đối.
Khi chúng ta có được
trí tuệ như thật, tâm sẽ trở nên thuần thục và hiền lành, tử tế. Đây là lúc
chúng ta có thể chứng ngộ Thánh quả trực tiếp ngay hiện tại.🙏
