Hay Đạo Đế (Maggasacca),
phải thực hành một Đạo chi là Chánh Định (Sammāsamādhi).
Khi thành
tựu được 8 Chi Chánh Đạo này thì Tuệ Minh sát (Vipassanāñāṇa) sinh khởi. Khi Tuệ Minh sát sinh khởi thì Đạo Tuệ (Maggañāṇa) và Quả Tuệ (Phalañāṇa) cũng đạt được.
Để Tuệ Minh
sát sanh khởi cần phải có Chánh Định “Sammāsamādhi”,
Chánh Định thuộc Phần Định.
Để Tuệ sinh
khởi, trước hết cần phải thiết lập Samādhi
(Định). Không có Định thì không có Tuệ.
Pāḷi:
Katamā ca bhikkhave sammāsamādhi?
Dịch
nghĩa: Này chư Tỳ-kheo, Chánh Định là gì?”
Chính Đức
Phật Ngài đã hỏi Chư Tỳ-kheo và cũng chính Ngài trả lời:
“Pathamajhānaṃ dutiyajhānaṃ tatiyajhānaṃ catutthajhānaṃ upasampajja
viharati. Ayaṃ vuccati sammāsamādhi”
Ngài đã
trả lời rằng: Sơ Thiền, Nhị Thiền, Tam Thiền, Tứ Thiền gọi là Chánh Định.
Nếu không
thể hành thiền để đạt Định, người ấy có thể nỗ lực hành thiền để đạt cận định hoặc
phiến thời Định “Khaṇikasamādhi”. Phiến
Thời Định “Khaṇikasamādhi” này cũng
nằm trong Samatha mà thôi.
Để đạt
được Thiền (Jhāna), Đạo (Magga), Quả (Phala), mỗi khi nổ lực hành thiền có những triền cái (những pháp
che án, cản trở) cần phải được loại trừ.
Khi các
triền cái ngưng bặt - đạt Định
Định đạt –
Thì đạt Tuệ
Tuệ đạt
thì đạt Đạo Tuệ - Quả Tuệ.
“Samāhito bhikkhave yathabhūtaṃ pajānāti” (Đức
Phật)
Có Định, này Chư Tỳ-kheo, sẽ thấy được các
Pháp như thật, (Có Định, biết rõ như thật trí) – Tương Ưng Sự Thật.
Nīvaraṇa = Triền cái, những pháp cái che án, cản trở con
đường đến Thiền, Đạo, Qủa.
1.
Kāmachandanīvaraṇa Tham dục pháp cái
2.
Byāpādanīvaraṇa Sân hận
pháp cái
3.
Thinamiddhanīvaraṇa Muội lược, hôn trầm, thuỵ miên
Pháp cái
4.
uddhaccakukkucca phóng dật, trạo cử
5.
vicikiccha hoài nghi,
tin hay không tin
+ Avijjā không biết
đúng đắn
Nói tóm lại: Cần phải thực hành Định.
