Họ cố gắng hoàn
thành công việc của mình rồi trình lên cho xếp. Có người nói, xếp vứt công
trình của anh ta vào một xó và chẳng sử dụng đến. Và anh ta cảm thấy mình thật
là vô dụng. Anh ta đã làm việc cật lực trong bao nhiêu tháng trời, để rồi công
trình ấy bị coi là vô ích. Có thể họ nói đã trả lương cho anh ta về việc đó, họ
đã thanh toán đầy đủ, nhưng tiền không phải là tất cả. Chúng ta cần cảm thấy
mãn nguyện và cảm thấy công việc của mình có ích cho mọi người. Có một cách
rất, rất tàn nhẫn để trừng phạt một người nào đó là bắt anh ta làm những việc
vô ích.
Người
ta làm một thí nghiệm tâm lý trên số những tù nhân phạm tội nhẹ bị bắt và nhốt
trong tù, một số nhà tâm lý học đã được sự cho phép của ban quản lý nhà tù để
làm thí nghiệm này. Họ chia tù nhân thành hai nhóm. Một nhóm yêu cầu phải
chuyển một đống cát từ chỗ này đến chỗ kia. Và khi đã chuyển xong đống cát đến
đó, họ lại phải chuyển trở lại chỗ cũ. Và họ phải làm đi làm lại mỗi công việc
đó.
Nhóm
tù thứ hai được yêu cầu chở đất và làm một con đường đi. Họ vận chuyển đất, đá
và lát con đường đó. Cả hai nhóm đều được phân công làm trong một thời gian và
một khối lượng công việc như nhau. Nhóm thứ nhất trở nên rất trầm cảm và ốm
yếu. Nhóm thứ hai rất hạnh phúc và đầy năng lượng. Họ có giờ làm việc và khối
lượng công việc ngang nhau, chỉ vận chuyển đất, đá và cát từ chỗ này đến chỗ
kia. Tại sao thế? Có sự mãn nguyện thực sự - bởi vì nhóm thứ hai đã làm một
công việc có ý nghĩa và có ích. Họ cảm thấy mình làm được một việc tốt cho mọi
người. Họ đang làm đường đi. Họ cảm thấy rất hạnh phúc mặc dù cả hai nhóm đều
có cùng một mức độ mệt mỏi như nhau. Nhưng họ không cảm thấy mệt mỏi về tinh
thần, họ không bị trầm cảm.
Sống hiệu quả là
điều rất quan trọng.
Bạn đã làm được bao nhiêu việc lợi ích cho
Bạn đã làm được bao nhiêu việc lợi ích cho
chính mình và
cho người khác?
Chẳng
ai ngồi yên để mà nhìn tiền bạc và thời gian của mình trôi qua hoang phí. Khi
có tiền, bạn muốn đầu tư đồng tiền ấy. Bạn mua chứng khoán và theo dõi thị
trường chứng khoán. Và nếu nghe thấy giá cổ phiếu của công ty ấy đang giảm
xuống, bạn sẽ bán nó đi càng sớm càng tốt. Bạn không muốn mất tiền, không muốn
tiền bạc của mình hao tổn. Bạn mua một loại cổ phiếu khác mà bạn tin là sẽ sinh
lời và mang lại thêm tiền bạc. Chúng ta thường suy nghĩ rất nhiều đến những
điều đó, không để tiền bạc của mình bị phung phí.
Thế
nhưng còn thời gian và năng lượng thì sao?? Thời gian và năng lượng của chúng
ta. Chúng ta phung phí rất nhiều thời gian và năng lượng. Chính vì thế chúng ta
thường không có đủ thời gian. Uổng phí quá nhiều thời gian. Chẳng hạn như ngồi
lỳ một chỗ xem TV đến 3-4 tiếng đồng hồ. Thật là hoang phí thời gian. Thậm chí
nó cũng chẳng còn là giải trí nữa. Nó đã trở thành một thói nghiện. Bạn cũng
chẳng thực sự cảm thấy hạnh phúc về điều đó (việc xem TV ấy). Vậy đó, chẳng ai
chịu ngồi yên để cho tiền bạc và thời gian của mình mất mát đi uổng phí, nhưng
rất ít người quan tâm đến năng lượng tinh thần và trạng thái tâm của mình –
đúng vậy, năng lượng tinh thần và trạng thái tâm.
Điều rất quan trọng
là phải quán sát suy nghĩ
của bạn suốt
trong ngày. Quán sát suy nghĩ cũng là niệm tâm (cittanupassana)[1].
Suốt
cả ngày bạn đã nghĩ những gì? Nếu bạn suy nghĩ về một vấn đề gì đó mà chẳng làm
gì hay chẳng thể làm gì để giải quyết mà cứ nghĩ quanh nghĩ quẩn hoài, là bạn
đang phung phí năng lượng của tâm mình; và không chỉ năng lượng của tâm, bạn
cũng phung phí cả năng lượng của cơ thể mình nữa. Bạn sẽ cảm thấy rất mệt mỏi.
Bạn đánh mất đi khả năng sáng tạo của mình.
Khi
con người định tĩnh, bình an và chánh niệm[2], họ trở nên sáng tạo hơn. Họ có thể nhìn
thấy mọi việc một cách rõ ràng hơn, có thể liên kết các ý tưởng lại và tìm ra
được một cách tốt đẹp hơn để làm mọi việc, sáng tạo ra những ý tưởng mới và sự
việc mới.
Nhưng
khi suy nghĩ những suy nghĩ tiêu cực, và bạn không làm hoặc không thể làm gì
được mà chỉ nghĩ và nghĩ, bạn chỉ đang phung phí thời gian của mình mà thôi. Do
đó, nếu chú ý tìm hiểu loại suy nghĩ nào mình đang nghĩ đến trong ngày, bạn sẽ
thấy rằng phần lớn chúng là vô ích.
Sự bất mãn hàng
ngày là một trong những
thứ hủy hoại năng
lượng tinh thần và
trạng thái
tâm của bạn ghê gớm nhất.
Bất
mãn[3] - là điều gì đó khiến bạn cảm thấy
buồn bực và thất vọng. Bạn bị bất mãn nhiều như thế nào trong cuộc sống mỗi
ngày, và làm cho mình bực bội và giận dữ? Điều đó còn tùy thuộc vào tâm trạng
của bạn. Một số người không phản ứng nhiều lắm. Họ giữ được bình tĩnh, sự bình
an và trạng thái tâm quân bình (xả) hơn nhiều người khác. Nhưng một số người
khác, ngay khi mở mắt thức dậy họ đã bắt đầu nghĩ: “Ah...lại một ngày nữa
đây…”, họ đã bất mãn ngay rồi. Chỉ tại vì đó là một ngày nữa, họ khó chịu vì
điều đó.
Thế
nên tại sao điều rất quan trọng là ngay
khi bạn thức
dậy vào buổi sáng, hãy hành thiền, chánh niệm, hãy chú ý đến các suy nghĩ của
mình.