NGƯỜI ĂN MÀY & MA TRẬN SWOT
Tôi xách túi đồ nhãn hiệu Levi’s ra khỏi Plaza rồi đứng
lại ở cửa chờ bạn. Một tay ăn mày chuyên nghiệp phát hiện ra tôi, sán tới đứng
trước mặt. Câu chuyện của tôi chỉ có thế thôi. Thế nhưng tay ăn mày đã dạy tôi
một bài học kinh tế còn sâu sắc hơn một khoá học tại chức kinh tế ở trường. Tôi
kể câu chuyện này chính bởi ý nguyện của tay ăn mày đó.
- Xin anh… cho tôi ít tiền đi! – Tôi đứng đó chả có việc
gì nên tiện tay vứt cho hắn đồng tiền xu, rồi bắt chuyện cùng nhau.
Ăn mày rất thích kể lể.
- Tôi chỉ ăn mày quanh khu mua sắm này thôi, anh biết
không? Tôi chỉ liếc một phát là thấy anh ngay. Đi mua Levi’s ở Plaza chắc chắn
nhiều tiền…
- Hả? Ông cũng hiểu đời phết nhỉ! – Tôi ngạc nhiên.
- Làm ăn mày, cũng phải ăn mày cho nó có khoa học. –
Ông ta bắt đầu mở máy.
Tôi ngẫm nghĩ một lát, thấy thú vị bèn hỏi:
- Thế nào là ăn mày một cách khoa học?
Tôi nhìn kỹ ông ta, đầu tóc rối bù, quần áo rách nát,
tay gầy giơ xương, nhưng lại sạch sẽ.
Ông ta giảng giải:
- Ai chẳng sợ và ghét ăn mày, nhưng tôi tin anh không
ghét tôi, tôi đoan chắc điều đó. Đấy là điểm tôi khác biệt với những thằng ăn
mày khác.
Tôi gật đầu đồng ý, đúng là tôi không ghét ông ta, nên
tôi đang nói chuyện với ông ta đấy thôi.
- Tôi biết phân tích SWOT, những ưu thế, bất lợi, những
cơ hội và nguy cơ. Đối mặt với những thằng ăn mày là đối thủ cạnh tranh của
tôi, ưu thế (Strengths) của tôi là tôi không làm người ta phản cảm, lánh sợ. Cơ
hội (Opportunities) và nguy cơ (Threats) thì chỉ là những yếu tố điều kiện bên
ngoài thuộc về hoàn cảnh, có thể là dân số ở đây đông hay vắng, thành phố có
quyết định chỉnh trang đô thị, dẹp hè phố chăng…
- …???
- Tôi đã từng tính toán rất cụ tỉ (cụ thể và tỉ mỉ) rằng,
khu vực thương mại này người qua lại đông, mỗi ngày khoảng mười nghìn người,
nghèo thì nhiều lắm, nhưng người giàu còn nhiều hơn. Trên phương diện lý luận
thì giả như mỗi ngày tôi xin được mỗi người một đồng xu một nghìn đồng, thì mỗi
tháng thu nhập của tôi đã được ba trăm triệu đồng . Nhưng thực tế thì đâu phải
ai cũng cho ăn mày tiền, mà một ngày làm sao tôi đi xin được mười nghìn lượt
người. Vì thế, tôi phải phân tích, ai là khách hàng mục tiêu của tôi, đâu là
khách hàng tiềm năng của tôi.
Ông ta lấy giọng nói tiếp:
- Ở khu Plaza này thì khách hàng mục tiêu của tôi chiếm
khoảng 30% số lượng người mua sắm, tỉ lệ thành công khoảng 70%. Lượng khách
hàng tiềm năng chiếm khoảng 20%, tỉ lệ thành công trên đối tượng này khoảng
50%. Còn lại 50% số người, tôi chọn cách là bỏ qua họ, bởi tôi không có đủ thời
gian để tìm vận may của mình với họ, tức là xin tiền họ.
- Thế ông định nghĩa thế nào về khách hàng của ông? –
Tôi căn vặn.
- Trước tiên, khách hàng mục tiêu nhé. Thì những nam
thanh niên trẻ như anh đấy, có thu nhập, nên tiêu tiền không lưỡng lự. Ngoài ra
các đôi tình nhân cũng nằm trong đối tượng khách hàng mục tiêu của tôi, họ
không thể mất mặt trước bạn khác phái, vì thế đành phải ra tay hào phóng. Rồi
tôi chọn các cô gái xinh đẹp đi một mình là khách hàng tiềm năng, bởi họ rất sợ
bị lẽo đẽo theo, chắc chắn họ chọn cách bỏ tiền ra cho rảnh nợ. Hai đối tượng
này đều thuộc tầm tuổi 20-30. Nếu tuổi khách hàng nhỏ quá, họ không có thu nhập,
mà tuổi già hơn, thì họ có thể đã có gia đình, tiền bạc bị vợ cầm hết rồi. Những
ông chồng đó biết đâu có khi đang âm thầm tiếc hận rằng không thể ngửa tay ra
xin tiền của tôi ấy chứ!
- Thế thì mỗi ngày ông xin được bao nhiêu tiền?
- Thứ hai đến thứ sáu, sẽ kém một chút, khoảng hai
trăm nghìn. Cuối tuần thậm chí có thể 4-500 nghìn.
- Hả? Nhiều vậy sao?
Thấy tôi nghi ngờ, ông ta tính cho tôi thấy:
- Tôi cũng khác gì anh, tôi cũng làm việc tám giờ vàng
ngọc. Buổi sáng từ 11h đến tối 7h, cuối tuần vẫn đi làm như thường. Mỗi lần ăn
mày một người tôi mất khoảng 5 giây, trừ đi thời gian tôi đi lại, di chuyển giữa
các mục tiêu, thường một phút tôi xin được một lần được một đồng xu 1 nghìn, 8
tiếng tôi xin được 480 đồng một nghìn, rồi tính với tỉ lệ thành công 60%
[(70%+50%)÷2] thì tôi được khoảng 300 nghìn.
Chiến lược ăn mày của tôi là dứt khoát không đeo bám
khách chạy dọc phố. Nếu xin mà họ không cho, tôi dứt khoát không bám theo họ. Bởi
nếu họ cho tiền thì đã cho ngay rồi, nếu họ cho vì bị đeo bám lâu, thì tỉ lệ
thành công cũng nhỏ. Tôi không thể mang thời gian ăn mày có giới hạn của tôi để
đi lãng phí trên những người khách này, trong khi tôi có thể xoay ngay sang mục
tiêu bên cạnh.
Trời, tay ăn mày này có đầu óc quá đi, phân tích như
thể giám đốc kinh doanh hoặc giám đốc tiếp thị vậy.
- Ông nói tiếp đi! – Tôi hào hứng.
- Có người bảo ăn mày có số may hay xui, tôi không
nghĩ thế. Lấy ví dụ cho anh nhé, nếu có một thanh niên đẹp trai và một phụ nữ
xinh đẹp đứng trước cửa shop đồ lót , thì anh sẽ chọn ai để ăn mày?
Tôi ngẫm nghĩ rồi bảo, tôi không biết.
- Anh nên đi đến xin tiền anh thanh niên kia. Vì đứng
bên anh ta là một phụ nữ đẹp, anh ta chẳng lẽ lại không cho ăn mày tiền. Nhưng
nếu anh đi xin cô gái đẹp, cô ta sẽ giả vờ là ghê sợ anh rồi lánh xa anh.
Thôi cho anh một ví dụ nữa: Hôm nọ đứng ở cửa siêu thị
BigC có một cô gái trẻ tay cầm túi đồ vừa mua từ siêu thị, một đôi nam nữ yêu
nhau đang đứng ăn kem, và một anh chàng đóng bộ công chức chỉnh tề, tay xách
túi đựng máy tính xách tay. Tôi chỉ nhìn họ ba giây, sẽ không ngần ngừ bước thẳng
tới mặt cô gái trẻ xin tiền, cô gái cho tôi hẳn hai đồng xu, nhưng ngạc nhiên hỏi
tôi tại sao chỉ xin tiền có mỗi cô ta. Tôi trả lời rằng, cái đôi tình nhân kia
đang ăn, họ không tiện rút ví ra cho tiền, anh kia trông có vẻ lắm tiền, trông
như sếp nhưng vì thế trên người họ thường không có sẵn tiền lẻ. Còn cô vừa mua
sắm ở siêu thị ra, cô tất còn ít tiền thừa, tiền lẻ.
Chí lý, tôi càng nghe tay ăn mày nói càng tỉnh cả người
ra.
- Cho nên tôi bảo rồi, tri thức quyết định tất cả!
Tôi nghe sếp tôi nói bao lần câu này, nhưng đây là lần
đầu tôi nghe một thằng ăn mày nói câu này.
- Ăn mày cũng phải mang tri thức ra mà ăn mày. Chứ
ngày ngày nằm ệch ra ở xó chợ, cầu thang lên đường vượt giao lộ, xin ai cho được
tiền? Những người đi qua giao lộ, chạy qua cổng chợ đều vội vàng hoặc cồng kềnh,
ai ra đấy mà chơi bao giờ, ra đấy xin chỉ mệt người. Phải trang bị tri thức cho
chính mình, học kiến thức mới làm người ta thông minh lên, những người thông
minh sẽ không bao giờ ngừng học hỏi kiến thức mới. Thế kỷ 21 rồi, bây giờ người
ta cần gì, có phải là cần nhân tài không?
Có lần, có một người cho tôi hẳn 50 nghìn, nhờ tôi đứng
dưới cửa sổ gào: "Hồng ơi, anh yêu em", gào 100 lần. Tôi tính ra gọi
một tiếng mất 5 giây, thời gian cũng tương tự như tôi đi ăn mày một lần, nhưng
lợi nhuận đạt được chỉ 500 đồng, còn kém đi ăn mày, thế là tôi từ chối.
Ở đây, nói chung một tay ăn mày một tháng có thể đi
xin được một nghìn hoặc tám trăm lần. Người nào may mắn thì cùng lắm đi xin được
khoảng hai nghìn lần. Dân số ở đây khoảng ba triệu, ăn mày độ chục anh, tức là
tôi cứ khoảng mười nghìn người dân mới ăn mày một người. Như thế thu nhập của
tôi ổn định, về cơ bản là cho dù kinh tế thế giới đi lên hay đi xuống, tình
hình xin tiền của tôi vẫn ổn định, không biến động nhiều.
Trời, tôi phục tay ăn mày này quá!
- Tôi thường nói tôi là một thằng ăn mày vui vẻ. Những
thằng ăn mày khác thường vui vì xin được nhiều tiền. Tôi thường bảo chúng nó
là, chúng mày nhầm rồi. Vì vui vẻ thì mới xin được nhiều tiền chứ.
Quá chuẩn!
- Ăn mày là nghề nghiệp của tôi, phải hiểu được niềm
vui do công việc của mình mang lại. Lúc trời mưa ít người ra phố, những thằng
ăn mày khác đều ủ rũ oán trách hoặc ngủ. Đừng nên như thế, hãy tranh thủ mà cảm
nhận vẻ đẹp của thành phố. Tối về tôi dắt vợ và con đi chơi ngắm trời đêm, nhà
ba người nói cười vui vẻ, có lúc đi đường gặp đồng nghiệp, tôi có khi cũng vứt
cho họ một đồng xu, để thấy họ vui vẻ đi, nhìn họ như nhìn thấy chính mình.
- Ối ông cũng có vợ con?
- Vợ tôi ở nhà làm bà nội trợ, con tôi đi học. Tôi vay
tiền ngân hàng mua một căn nhà nhỏ ở ngoại thành, trả nợ dần trong mười năm, vẫn
còn sáu năm nữa mới trả hết. Tôi phải nỗ lực kiếm tiền, con tôi còn phải học
lên đại học, tôi sẽ cho nó học Quản trị kinh doanh, Marketing, để con tôi có thể
trở thành một thằng ăn mày xuất sắc hơn bố nó.
Tôi buột miệng:
- Ông ơi, ông có thu nhận tôi làm đệ tử không??
-----Sưu Tầm----
