Nếu cứng nhắc, bạn
sẽ gẫy, bạn tự bẻ gẫy
chính mình. Hãy mềm
dẻo và linh động.
Tuyết
tượng trưng cho sự mát mẻ, yên tĩnh. Rất mát mẻ và bình an. Và mặt hồ giống như
một tấm gương – tượng trưng cho sự tĩnh lặng, bình an, lắng đọng và trong sáng,
phản chiếu tất cả mọi thứ. Một bức tranh như vậy sẽ nhắc nhở cho bạn về những
cảm xúc đó. Nếu bạn nắm bắt được ý nghĩa của bức tranh, trở nên quen thuộc với
nó mỗi khi nhìn vào, hãy nhìn thật kỹ và cảm nhận nó. Rất bình yên, vững vàng,
mát mẻ và trong sáng. Mỗi khi nhìn bức tranh, nó gợi lại cho bạn cảm giác bình
yên.
Xung
quanh bạn có những thứ để nhắc nhở, khiến cho bạn cảm thấy chánh niệm hơn, bình
yên hơn và mềm dẻo, linh động hơn. Những điều này rất, rất quan trọng. Bạn
không nên để các loại báo hay tạp chí xung quanh làm quấy nhiễu tâm mình. Điều
tệ hại nhất bạn tự làm cho chính mình là đọc báo lúc sáng sớm. Một việc tồi tệ
nhất nữa là bật TV lên và xem tin tức. Tôi muốn dành ít phút nữa để nói thêm
vài lời với các bạn. Hãy suy xét kỹ những từ này và xem bạn có nhìn ra được
những loại cảm xúc đó trong mình hay không.
Trạng
thái đầu tiên là: Sân lạnh lùng câm lặng.
Bạn
đã từng gặp người nào như thế bao giờ chưa? Rất lạnh lùng, ngấm ngầm và im
lặng, bạn có thể cảm nhận được người ấy có rất nhiều tâm sân và hay chỉ trích
người khác.
Một
số người, mặc dù họ chẳng nói lời nào, nhưng chỉ cần qua cái nhìn của họ, bạn
có thể thấy anh ta/cô ta đang đánh giá, phán xét và chỉ trích. Họ không hiểu
biết, không chấp nhận và không tha thứ.
Mỉa
mai – một
số người rất hay mỉa mai.
Hay
cáu giận, dễ kích động – đó đều là những từ chỉ tâm trạng tiêu cực.
Nhưng
hãy xem cho kỹ xem bạn có thể tìm thấy những trạng thái cảm xúc như thế trong
chính bản thân mình hay không.
Oán
giận, Tàn nhẫn, Chua cay, Hay gây sự, Ác ý, Hờn dỗi, Giận dữ mù quáng – đó
thật là những điều kinh khủng.
Bực
dọc, Oán ghét, Căm thù, Thù địch, Nhạo báng.
Từ
ngữ tiếng Anh thật nhiều mầu sắc. Trong tiếng Miến Điện chúng tôi không có
nhiều từ vựng để diễn tả các cảm xúc tâm lý tiêu cực như vậy. Thực sự là không
có. Để dịch những từ này sang tiếng Miến Điện là điều rất khó đối với tôi. Quả
là không thể. Hãy hỏi bất cứ người nào nói tiếng Miến ở đây mà xem, chúng tôi
không có nhiều từ như vậy. Ngôn ngữ tiếng Anh thật đa dạng.
Sợ
hãi, Bất an, Bứt rứt, Lo ngại, Bồn chồn hốt hoảng, Lo sợ, Khiếp đảm – rất
nhiều ngữ nghĩa khác nhau.
Nghi
ngại, Lo lắng, Day dứt, Cáu kỉnh, Kinh sợ, Hãi hùng, Kinh hoàng, Hoảng loạn.
Tất
cả những từ này ở trong tiếng Pali chỉ là DOSA – sân. Chỉ một từ trong ngôn ngữ
Pali, DOSA. Nó chứa tất cả mọi nghĩa ấy.
Ghê
tởm, Khinh miệt, Khinh bỉ, Coi thường, Ghét cay ghét đắng, Ác cảm, Chán ghét,
Khiếp sợ.
Rất
nhiều sắc thái cảm xúc tiêu cực.
Xấu
hổ, Mặc cảm tội lỗi, Ngượng ngập, Buồn tủi, Hối hận, Nhục nhã, Hối tiếc, Ăn năn
hối lỗi, Điên tiết, Thịnh nộ, Oán hận, Phẫn nộ, Bực tức, Căm phẫn, Phật ý, Chua
cay, Thù oán, Phiền muộn, Cáu kỉnh, Thù hằn, Căm ghét, Thô bạo, Buồn bã, Sầu
khổ, Đau buồn, Ủ rũ, U sầu, U uất, Tự thương hại bản thân, Cô đơn, Chán ngán,
Thất vọng, Trầm cảm - Phiền muộn.
Tất cả chỉ có nghĩa là dosa – sân. Chỉ một từ duy
nhất.
Tôi muốn các bạn hiểu một từ này – DOSA, sân. Tất cả các
cảm xúc tiêu cực đó đều là tâm sân. Đức Phật dạy: “Sadosam va cittam
’sadosam cittan’ti pajānāti” (Khi tâm có sân, vị ấy biết rõ tâm đang có sân). Khi bạn có những suy nghĩ
tiêu cực như vậy, hãy nhìn chúng một cách thật cẩn thận và hiểu rằng chúng là tâm
sân. Không phải là tâm sân của bạn – nó không thuộc về bạn. Nó không phải
là một ai cả. Nó chỉ là một cảm xúc, một suy nghĩ mà thôi.
Càng nhìn rõ những cảm xúc và suy nghĩ
tiêu cực, chúng càng ít nổi lên. Và bạn càng
làm chủ được chúng. Hãy hiểu rõ những từ này. Chúng rất quan trọng.
