suy nghĩ vẩn vơ, như khỉ chuyển cành. Tâm trạo hối
là cảm giác day rứt, nuối tiếc về những sai lầm hay tội lỗi đã làm trong quá khứ.
Trong thiền tập, trạng thái tâm lý trạo cử có thể được hiểu như sau. Khi
tâm trí rơi vào trạng thái trạo cử, tâm hồn có thể trở nên lang thang và suy
nghĩ vẩn vơ, tương tự như hình ảnh của một con khỉ nhảy từ cành này sang cành
khác mà không tập trung vào điểm nào cụ thể. Tâm trí trạo cử cảm nhận được sự
day rứt và nuối tiếc về những sai lầm hoặc tội lỗi đã từng xảy ra trong quá khứ.
Thực hành thiền có thể giúp chúng ta hiểu và chấp nhận trạng thái trạo cử
một cách nhẹ nhàng. Thay vì cảm thấy áy náy hay hối hận về quá khứ, chúng ta có
thể thấy rằng tất cả những sai lầm và tội lỗi đều là một phần không thể tránh
khỏi trong quá trình sống. Thông qua việc tập trung vào hơi thở và cảm nhận hiện
tại, chúng ta có thể dần dần giải thoát bản thân khỏi sự ràng buộc của quá khứ
và tìm thấy sự bình an trong tâm hồn. Thiền cũng giúp chúng ta học cách trân trọng
hiện tại và hành động một cách có trách nhiệm hơn trong tương lai, thay vì bị
quá khứ gò bó.
Trong thiền tập, Trạo cử và Tâm trạo hối là hai khía cạnh quan trọng mà
hành giả cần chú ý:
Trạo cử là một trong năm Triền cái chướng ngại sự an tịnh của thân tâm
khi hành giả tọa thiền.
Đây là trạng thái tâm vọng động không ngừng, tương tự như khỉ chuyển
cành không phút giây ngừng nghỉ.
Hành giả không thể nhiếp tâm chuyên nhất vào Chánh niệm mà miên man vọng
tưởng tạp niệm lăng xăng từ đối tượng này đến đối tượng khác.
Tâm loạn động như ngựa bất kham, khiến hành giả đôi khi đứng ngồi chẳng
yên, khó bề tịnh tọa.
Để đối trị Trạo cử, hành giả cần nhẫn lực tỉnh giác và tập trung tâm lực
nhiếp tâm vào Chánh niệm sao cho chuyên nhất, không chậm cũng không gấp.
Tâm trạo hối:
Tâm trạo hối là cảm giác day rứt, nuối tiếc về những sai lầm hay tội lỗi
đã làm trong quá khứ.
Không nên nhầm lẫn với trạng thái ăn năn, hối cải thuộc tâm thiện.
Hành giả cần nhận diện và chế ngự tâm trạo hối bằng việc tập trung vào
pháp hiện tại và không để ý đến mọi sự thô tế diễn biến xung quanh.
Nhớ rằng, trong tu tập thiền, việc nhẫn lực, tinh tấn, và không bỏ cuộc
là quan trọng để vượt qua các chướng ngại này.
