Trong thiền tập, việc
ghi nhận những trạng thái tâm khác nhau là một phần quan trọng của việc hiểu rõ
bản thân. Khi chúng ta nhận ra rằng tâm trạng của chúng ta đang trải qua các trạng
thái như sân hận hay tưởng tượng, chúng ta có cơ hội để đối phó và xử lý chúng
một cách thông minh.
Để đối phó với sân hận,
trước hết chúng ta cần nhận ra rằng sân hận đang tồn tại trong tâm trí của
chúng ta. Thông qua việc chú ý và quan sát, chúng ta có thể nhận biết trạng
thái sân hận khi nó xuất hiện. Thay vì để lạc quan hoặc chìm đắm trong sân hận,
chúng ta có thể thực hành việc nhìn nhận sân hận như một phần của trạng thái
tâm thường xuyên xuất hiện và mất đi theo thời gian. Bằng cách giữ cho tâm trí
từ bi và bình tĩnh, chúng ta có thể quan sát sân hận một cách không đánh giá,
không phân xử và cuối cùng là thả từng trạng thái minh bạch mà không rơi vào sự
chìm đắm trong cảm xúc.
Đối với việc đối phó với
tưởng tượng, chúng ta có thể áp dụng phương pháp tương tự. Thay vì mắc kẹt
trong tưởng tượng, chúng ta có thể quan sát và nhận biết khi tâm trí đang tạo
ra những ý tưởng không thực tế. Thông qua việc chú ý đến hơi thở và cơ thể,
chúng ta có thể đem tâm trí trở về hiện tại và biểu hiện ý tưởng uẩn phẩm và tưởng
tượng một cách thoải mái. Bằng cách thực hành việc này, chúng ta có thể giảm bớt
sức mạnh của tưởng tượng và cho phép tâm trí trở lại một trạng thái tĩnh lặng
và an lạc.
Ngoài ra, một cách
khác để đối phó với sân hận và tưởng tượng là thông qua việc thực hành việc
giác ngộ và từ bi. Khi chúng ta áp dụng lòng từ bi đối với chính bản thân và
người khác, chúng ta tạo ra một không gian cho sự thông cảm và tha thứ. Điều
này giúp chúng ta giảm bớt sự bám chặt vào sân hận và tư duy tưởng tượng, và
thay vào đó tạo ra một tâm trạng yên bình và bao dung.
Bất kể là đối phó với
sân hận hay tưởng tượng, thiền tập cũng khuyến khích việc thực hành việc tập
trung vào hiện tại và không kỷ luật với những ý tưởng, suy nghĩ hay cảm xúc.
Chúng ta có thể học cách không chú ý hoặc mất quan sát đến những suy nghĩ tiêu
cực và thay vào đó chọn tập trung vào cái gì đang diễn ra trong hiện tại. Bằng
cách làm như vậy, chúng ta có thể giảm bớt sức mạnh của sân hận và tưởng tượng,
và thay vào đó tập trung vào niềm vui và hạnh phúc tại thời điểm hiện tại.
Về cơ bản, trong thiền
tập, việc đối phó với sân hận và tưởng tượng đều liên quan đến việc nhận biết và
thực hành sự lưu chú đến hiện tại, thông qua việc quan sát và nhìn nhận một
cách không chấm xét và từ bi. Bằng cách học cách chứng kiến mà không dính vào,
chúng ta có thể tạo ra một không gian lớn để xử lý những trạng thái tâm linh hoạt
này một cách thông minh và nhẹ nhàng.
