.jpg)
Như vầy tôi nghe.
Một thời Thế Tôn trú
ở Savatthi (Xá-vệ), Jetavana (Kỳ-đà Lâm), tại tịnh xá ông Anathapindika (Cấp Cô
Ðộc). Rồi một số đông Tỷ-kheo, sau buổi ăn, sau khi đi khất thực trở về, đang
ngồi tụ họp trong hội trường, câu chuyện này được khởi lên giữa chúng Tăng:
-- Thật vi diệu
thay, chư Hiền giả! Thật hy hữu thay, chư Hiền giả! Thân hành niệm, khi được tu
tập và làm cho sung mãn, có được quả lớn, có được công đức lớn, như đã được Thế
Tôn, bậc Tri Giả, Kiến Giả, bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác tuyên bố.
Và câu chuyện này giữa
các Tỷ-kheo ấy đã bị gián đoạn.
Thế Tôn vào buổi chiều,
từ Thiền tịnh độc cư đứng dậy, đi đến hội trường, sau khi đến ngồi lên chỗ soạn
sẵn. Sau khi ngồi, Thế Tôn bảo các Tỷ-kheo:
-- Ở đây, này các Tỷ-kheo,
các Ông hiện nay đang ngồi bàn vấn đề gì? Câu chuyện gì của các Ông bị gián đoạn?
-- Ở đây, bạch Thế
Tôn, sau khi ăn xong, sau khi đi khất thực trở về, chúng con ngồi tụ họp tại hội
trường, và câu chuyện sau này được khởi lên: "Thật vi diệu thay, chư Hiền
giả! Thật hy hữu thay, chư Hiền giả! Thân hành niệm này được tu tập, được làm
cho sung mãn, có quả lớn, có công đức lớn, đã được Thế Tôn, bậc Tri Giả, Kiến
Giả, bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác tuyên bố". Bạch Thế Tôn, câu chuyện này
của chúng con chưa bàn xong thời Thế Tôn đến.
-- Và này các Tỷ-kheo,
thân hành niệm được tu tập như thế nào, được làm cho sung mãn như thế nào, có
quả lớn, có công đức lớn?
(Quán niệm hơi thở)
Ở đây, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo đi đến khu rừng, hay đi đến gốc cây, hay đi đến ngôi nhà trống và ngồi
kiết-già, lưng thẳng và an trú chánh niệm trước mặt. Chánh niệm, vị ấy thở vô.
Chánh niệm, vị ấy thở ra. Hay thở vô dài, vị ấy biết: "Tôi thở vô
dài". Hay thở ra dài, vị ấy biết: "Tôi thở ra dài". Hay thở vô
ngắn, vị ấy biết: "Tôi thở vô ngắn". Hay thở ra ngắn, vị ấy biết:
"Tôi thở ra ngắn". "Cảm giác cả toàn thân, tôi sẽ thở vô",
vị ấy tập. "Cảm giác cả toàn thân, tôi sẽ thở ra". An tịnh thân hành,
tôi sẽ thở vô", vị ấy tập. "An tịnh thân hành, tôi sẽ thở ra", vị
ấy tập. Trong khi vị ấy sống không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, các niệm và
tư duy thuộc về thế tục được đoạn trừ. Nhờ đoạn trừ các pháp ấy, nội tâm được
an trú, an tọa, chuyên nhất, định tĩnh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập
thân hành niệm.
(Bốn oai nghi)
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo đi, biết rằng: "Tôi đi". Hay đứng, biết rằng: "Tôi đứng".
Hay ngồi, biết rằng: "Tôi ngồi". Hay nằm, biết rằng: "Tôi nằm".
Thân thể được sử dụng như thế nào, vị ấy biết thân thể như thế ấy. Trong khi vị
ấy sống không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, các niệm và tư duy thuộc về thế tục
được đoạn trừ. Nhờ đoạn trừ các pháp ấy, nội tâm được an trú, an tọa, chuyên nhất,
định tĩnh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập thân hành niệm.
(Ðầy đủ chánh niệm)
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo khi bước tới, bước lui biết rõ việc mình đang làm; khi ngó tới ngó lui
biết rõ việc mình đang làm; khi co tay, khi duỗi tay, biết rõ việc mình đang
làm; khi mang áo tăng-già-lê (sanghati), mang bát, mang y, biết rõ việc mình
đang làm; khi ăn, uống, nhai, nếm, biết rõ việc mình đang làm; khi đứng, ngồi,
ngủ, thức, nói, im lặng, biết rõ việc mình đang làm.
Trong khi vị ấy sống
không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, các niệm và tư duy thuộc về thế tục được
đoạn trừ. Nhờ đoạn trừ các pháp ấy, nội tâm được an trú, an tọa, chuyên nhất, định
tĩnh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập thân hành niệm.
(Quán thân bất tịnh)
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo quán sát thân này, dưới từ bàn chân trở lên, trên cho đến đảnh tóc, bao
bọc bởi da và chứa đầy những vật bất tịnh sai biệt: "Trong thân này, đây
là tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, thận, tủy, tim, gan, hoành cách
mô, lá lách, phổi, ruột, màng ruột, phân, mật, đàm, mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt,
mỡ da, nước miếng, niêm dịch, nước ở khớp xương, nước tiểu". Này các Tỷ-kheo,
cũng như một bao đồ, hai đầu trống đựng đầy các loại hột như gạo, lúa, đậu
xanh, đậu lớn, mè, gạo đã xay rồi. Một người có mắt, đổ các hột ấy ra và quán
sát: "Ðây là hột gạo, đây là hột lúa, đây là đậu xanh, đây là đậu lớn, đây
là mè, đây là hột lúa đã xay rồi". Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, một Tỷ-kheo
quán sát thân này dưới từ bàn chân trở lên, trên cho đến đảnh tóc, bao bọc bởi
da và chứa đầy những vật bất tịnh sai biệt: 'Trong thân này, đây là tóc, lông,
móng, răng, da, thịt, gân, xương, tủy, thận, tim, gan, hoành cách mô, lá lách,
phổi, ruột, màng ruột, phân, mật, đàm, mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ da, nước
miếng, niêm dịch, nước ở khớp xương, nước tiểu".
Trong khi vị ấy sống
không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, các niệm và tư duy thuộc về thế tục được
đoạn trừ. Nhờ đoạn trừ các pháp ấy, nội tâm được an trú, an tọa, chuyên nhất, định
tĩnh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập thân hành niệm.
(Quán tứ đại)
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo quán sát thân này về các vị trí các giới và sự sắp đặt các giới:
"Trong thân này có địa đại, thủy đại, hỏa đại, và phong đại". Này các
Tỷ-kheo, như một người đồ tể thiện xảo, hay đệ tử của một người đồ tể giết một
con bò, ngồi cắt chia từng thân phần tại ngã tư đường; cũng vậy, này các Tỷ-kheo,
vị Tỷ-kheo quán sát thân này về vị trí các giới và về sự sắp đặt các giới:
"Trong thân này có địa đại, thủy đại, hỏa đại và phong đại".
Trong khi vị ấy sống
không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, các niệm và tư duy thuộc về thế tục được
đoạn trừ. Nhờ đoạn trừ các pháp ấy, nội tâm được an trú, an tọa, chuyên nhất, định
tĩnh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập thân hành niệm.
(Quán tử thi)
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo như thấy một thi thể quăng bỏ trong nghĩa địa một ngày, hai ngày, ba
ngày, thi thể ấy trương phồng lên, xanh đen lại, nát thối ra; Tỷ-kheo quán thân
ấy như sau: "Thân này tánh chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt
khỏi bản chất ấy".
Trong khi vị ấy sống
không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, các niệm và tư duy thuộc về thế tục được
đoạn trừ. Nhờ đoạn trừ các pháp ấy, nội tâm được an trú, an tọa, chuyên nhất, định
tĩnh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập thân hành niệm.
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo như thấy một thi thể quăng bỏ trong nghĩa địa bị các loài quạ ăn, hay bị
các loài diều hâu ăn, hay bị các chim kên ăn, hay bị các loài chó ăn, hay bị
các loài giả can ăn, hay bị các loài côn trùng ăn; Tỷ-kheo quán thân ấy như
sau: "Thân này tánh chất là như vậy, bản chất là như vậy, không vượt khỏi
bản chất ấy".
Trong khi vị ấy sống
không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, các niệm và tư duy thuộc về thế tục được
đoạn trừ. Nhờ đoạn trừ các pháp ấy, nội tâm được an trú, an tọa, chuyên nhất, định
tĩnh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập thân hành niệm.
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo như thấy một thi thể bị quăng bỏ trong nghĩa địa, với các bộ xương còn
liên kết với nhau, còn dính thịt và máu, còn được các đường gân cột lại; Tỷ-kheo
quán thân ấy như sau: "Thân này tánh chất là như vậy, bản tánh là như vậy,
không vượt khỏi bản chất ấy".
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo như thấy một thi thể bị quăng bỏ trong nghĩa địa, với các bộ xương còn
liên kết với nhau, không còn dính thịt nhưng còn dính máu, còn được các đường
gân cột lại; Tỷ-kheo quán thân ấy như sau: "Thân này tánh chất là như vậy,
bản tánh là như vậy, không vượt khỏi bản chất ấy".
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo như thấy một thi thể bị quăng bỏ trong nghĩa địa, chỉ còn có xương
không dính lại với nhau, rải rác chỗ này chỗ kia. Ở đây là xương tay, ở đây là
xương chân, ở đây là xương ống, ở đây là xương bắp vế, ở đây là xương mông, ở
đây là xương sống, ở đây là xương đầu; Tỷ-kheo quán thân ấy như sau: "Thân
này tánh chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi bản chất ấy".
Trong khi vị ấy sống
không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, các niệm và tư duy thuộc về thế tục được
đoạn trừ. Nhờ đoạn trừ các pháp ấy, nội tâm được an trú, an tọa, chuyên nhất, định
tĩnh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập thân hành niệm.
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo như thấy một thi thể quăng bỏ trong nghĩa địa, chỉ còn toàn xương trắng
màu vỏ ốc; Tỷ-kheo quán thân ấy như sau: "Thân này tánh chất là như vậy, bản
tánh là như vậy, không vượt khỏi bản chất ấy".
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo như thấy một thi thể quăng bỏ trong nghĩa địa, chỉ còn một đống xương
lâu hơn một năm; Tỷ-kheo quán thân ấy như sau: "Thân này tánh chất là như
vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi bản chất ấy".
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo như thấy một thi thể quăng bỏ trong nghĩa địa, chỉ còn là xương thối trở
thành bột; Tỷ-kheo quán thân ấy như sau: "Thân này tánh chất là như vậy, bản
tánh là như vậy, không vượt khỏi bản chất ấy".
Trong khi vị ấy sống
không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, các niệm và tư duy thuộc về thế tục được
đoạn trừ. Nhờ đoạn trừ các pháp ấy, nội tâm được an trú, an tọa, chuyên nhất, định
tĩnh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập thân hành niệm.
(Các bậc Thiền)
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo ly dục, ly ác pháp, chứng và trú Thiền thứ nhất, một trạng thái hỷ lạc
do ly dục sanh, với tầm và tứ. Tỷ-kheo thấm nhuần, tẩm ướt, làm cho sung mãn
tràn đầy thân mình với hỷ lạc do ly dục sanh, không một chỗ nào trên toàn thân
không được hỷ lạc do ly dục sanh ấy thấm nhuần.
Này các Tỷ-kheo, như
một người hầu tắm lão luyện hay đệ tử người hầu tắm; sau khi rắc bột tắm trong
thau bằng đồng, liền nhồi bột ấy với nước, cục bột tắm ấy được thấm nhuần nước
ướt, nhào trộn với nước ướt, thấm ướt cả trong lẫn ngoài với nước, nhưng không
chảy thành giọt. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo thấm nhuần, tẩm ướt, làm
cho sung mãn, tràn đầy thân mình với hỷ lạc do ly dục sanh, không một chỗ nào
trên toàn thân không được hỷ lạc do ly dục sanh ấy thấm nhuần.
Trong khi vị ấy sống
không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, các niệm và tư duy thuộc về thế tục được
đoạn trừ. Nhờ đoạn trừ các pháp ấy, nội tâm được an trú, an tọa, chuyên nhất, định
tĩnh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập thân hành niệm.
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo ấy diệt tầm và tứ, chứng và an trú Thiền thứ hai, một trạng thái hỷ lạc
do định sanh, không tầm không tứ, nội tĩnh nhất tâm. Tỷ-kheo ấy thấm nhuần, tẩm
ướt, làm cho sung mãn, tràn đầy thân mình với hỷ lạc do định sanh, không một chỗ
nào trên toàn thân không được hỷ lạc do định sanh ấy thấm nhuần.
Này các Tỷ-kheo, ví
như một hồ nước, nước tự trong dâng lên, phương Ðông không có lỗ nước chảy ra,
phương Tây không có lỗ nước chảy ra, phương Bắc không có lỗ nước chảy ra,
phương Nam không có lỗ nước chảy ra và thỉnh thoảng trời lại mưa lớn. Suối nước
mát từ hồ nước ấy phun ra thấm nhuần, tẩm ướt, làm cho sung mãn tràn đầy hồ nước
ấy, với nước mát lạnh, không một chỗ nào của hồ nước ấy không được nước mát lạnh
thấm nhuần. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo thấm nhuần, tẩm ướt, làm cho
sung mãn tràn đầy thân mình với hỷ lạc do định sanh, không một chỗ nào trên
toàn thân không được hỷ lạc do định sanh ấy thấm nhuần.
Trong khi vị ấy sống
không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, các niệm và tư duy thuộc về thế tục được
đoạn trừ. Nhờ đoạn trừ các pháp ấy, nội tâm được an trú, an tọa, chuyên nhất, định
tĩnh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập thân hành niệm.
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo ly hỷ trú xả, chánh niệm tỉnh giác, thân cảm sự lạc thọ mà các bậc
Thánh gọi là "Xả niệm lạc trú", chứng và an trú Thiền thứ ba. Tỷ-kheo
thấm nhuần, tẩm ướt, làm cho sung mãn tràn đầy thân mình với lạc thọ không có hỷ
ấy, không một chỗ nào trên toàn thân không được lạc thọ không có hỷ ấy thấm nhuần.
Này các Tỷ-kheo, ví
như trong hồ sen xanh, hồ sen hồng, hồ sen trắng, có những sen xanh, sen hồng
hay sen trắng. Những bông sen ấy sanh trong nước, lớn lên trong nước, không vượt
khỏi nước, nuôi sống dưới nước, từ đầu ngọn cho đến gốc rễ đều thấm nhuần, tẩm
ướt, đầy tràn thấu suốt bởi nước mát lạnh ấy, không một chỗ nào của toàn thể
sen xanh, sen hồng hay sen trắng không được nước mát lạnh ấy thấm nhuần. Cũng vậy,
này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo thấm nhuần, tẩm ướt, làm cho sung mãn, tràn đầy thân
mình với lạc thọ không có hỷ ấy, không một chỗ nào trên toàn thân không được lạc
thọ không có hỷ ấy thấm nhuần.
Trong khi vị ấy sống
không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, các niệm và tư duy thuộc về thế tục được
đoạn trừ. Nhờ đoạn trừ các pháp ấy, nội tâm được an trú, an tọa, chuyên nhất, định
tĩnh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập thân hành niệm.
Lại nữa, này các Tỷ-kheo,
Tỷ-kheo, xả lạc, xả khổ, diệt hỷ ưu đã cảm thọ trước, chứng và an trú Thiền thứ
tư, không khổ, không lạc, xả niệm thanh tịnh. Tỷ-kheo ấy ngồi, thấm nhuần toàn
thân mình với tâm thuần tịnh trong sáng, không một chỗ nào trên toàn thân không
được tâm thuần tịnh trong sáng ấy thấm nhuần.
Này các Tỷ-kheo, ví
như một người ngồi, dùng tấm vải trắng trùm đầu, không một chỗ nào trên toàn
thân không được vải trắng ấy che thấu; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo ngồi
thấm nhuần toàn thân mình với tâm thuần tịnh, trong sáng, không một chỗ nào
trên toàn thân không được tâm thuần tịnh trong sáng ấy thấm nhuần.
Trong khi vị ấy sống
không phóng dật, nhiệt tâm, tinh cần, các niệm và tư duy thuộc về thế tục được
đoạn trừ. Nhờ đoạn trừ các pháp ấy, nội tâm được an trú, an tọa, chuyên nhất, định
tĩnh. Như vậy, này các Tỷ-kheo, Tỷ-kheo tu tập thân hành niệm.
(Sự phát triển qua thân hành niệm)
Này các Tỷ-kheo, đối
với vị nào tu tập, làm cho sung mãn thân hành niệm, các thiện pháp của vị ấy đi
vào nội tâm (antogadha) đều thuộc về minh phần (vijjabhagiya). Ví như, này các
Tỷ-kheo, biển lớn của ai được thấm nhuần bởi tâm, thời các con sông của vị ấy
đi vào trong biển, đều thuộc về biển lớn; cũng vậy, này các Tỷ-kheo, đối với vị
nào tu tập làm cho sung mãn thân hành niệm, các thiện pháp của vị ấy đi vào nội
tâm đều thuộc về minh phần.
Này các Tỷ-kheo, đối
với Tỷ-kheo nào không tu tập thân hành niệm, không làm cho sung mãn, thời Ma
vương có cơ hội với vị ấy, Ma vương có cơ duyên với vị ấy. Ví như, này các Tỷ-kheo,
có người quăng một hòn đá nặng vào một đống đất sét ướt nhuyễn, này các Tỷ-kheo,
các Ông nghĩ thế nào? Có phải hòn đá nặng ấy có cơ hội lún sâu vào đống đất sét
ướt nhuyễn ấy?
-- Thưa vâng, bạch
Thế Tôn.
-- Cũng vậy, này các
Tỷ-kheo, đối với ai không tu tập thân hành niệm, không làm cho sung mãn, Ma
vương có cơ hội với vị ấy, Ma vương có cơ duyên với vị ấy.
Ví như, này các Tỷ-kheo,
một cây khô không có nhựa, có người đến cầm phần phía trên của đồ quay lửa và
nói: "Tôi sẽ làm cho ngọn lửa sanh ra, tôi sẽ làm cho sức nóng hiện
lên". Này các Tỷ-kheo, các Ông nghĩ thế nào? Người ấy mang đến phần phía
trên của đồ quay lửa, quay với cành cây khô không có nhựa ấy, người ấy có làm
cho ngọn lửa sanh ra, có làm cho sức nóng hiện lên không?
-- Thưa vâng, bạch
Thế Tôn.
-- Cũng vậy, này các
Tỷ-kheo, đối với ai không tu tập thân hành niệm, không làm cho sung mãn, Ma
vương có cơ hội với người ấy, Ma vương có cơ duyên với người ấy.
Ví như, này các Tỷ-kheo,
một bình nước, trống rỗng, trống không, được đặt trên cái giá, có một người đi
đến, mang theo đầy nước. Này các Tỷ-kheo, các Ông nghĩ thế nào? Người ấy có thể
đổ nước vào bình không?
-- Thưa vâng, bạch
Thế Tôn.
-- Cũng vậy, này các
Tỷ-kheo, vị nào không tu tập thân hành niệm, không làm cho sung mãn, Ma vương
có cơ hội với vị ấy, Ma vương có cơ duyên với vị ấy.
Này các Tỷ-kheo, vị
nào có tu tập thân hành niệm, làm cho sung mãn, Ma vương không có cơ hội với vị
ấy. Ma vương không có duyên với vị ấy. Ví như, này các Tỷ-kheo, có người quăng
một trái banh dây nhẹ vào một cánh cửa làm hoàn toàn bằng lõi cây. Này các Tỷ-kheo,
các Ông nghĩ thế nào? Trái banh dây nhẹ ấy có cơ hội đối với cánh cửa làm hoàn
toàn bằng lõi cây không?
-- Thưa không, bạch
Thế Tôn.
-- Cũng vậy, này các
Tỷ-kheo, đối với vị nào có tu tập thân hành niệm, làm cho sung mãn, Ma vương
không có cơ hội đối với vị ấy, Ma vương không có cơ duyên đối với vị ấy.
Ví như, này các Tỷ-kheo,
một cây ướt có nhựa, rồi một người đi đến mang theo phần trên đồ quay lửa và
nói: "Tôi sẽ làm cho lửa sinh ra, tôi sẽ làm cho hơi nóng hiện lên".
Này các Tỷ-kheo, các Ông nghĩ thế nào? Người ấy mang theo phần trên đồ quay lửa,
quay với các cây ướt và có nhựa, có thể làm cho lửa sanh ra, làm cho hơi nóng
hiện lên được không?
-- Thưa không, bạch
Thế Tôn.
-- Cũng vậy, này các
Tỷ-kheo, đối với vị nào có tu tập thân hành niệm, làm cho sung mãn, Ma vương
không có cơ hội đối với vị ấy, Ma vương không có cơ duyên đối với vị ấy.
Ví như, này các Tỷ-kheo,
một bình nước đầy tràn nước đến nỗi con quạ có thể uống được, được đặt trên cái
giá, rồi có người đi đến, mang theo đầy nước. Này các Tỷ-kheo, các Ông nghĩ thế
nào? Người ấy có thể đổ được nước vào bình ấy không?
-- Thưa không, bạch
Thế Tôn.
-- Cũng vậy, này các
Tỷ-kheo, đối với vị nào tu tập thân hành niệm, làm cho sung mãn, Ma vương không
có cơ hộ đối với người ấy, Ma vương không có cơ duyên đối với người ấy.
Này các Tỷ-kheo, đối
với vị nào tu tập thân hành niệm, làm cho sung mãn, vị ấy hướng tâm đã được chứng
ngộ nhờ thắng trí đến pháp nào cần phải chứng ngộ nhờ thắng trí, vị ấy đối mặt
đạt được sự tinh xảo của pháp ấy dầu thuộc giới xứ nào (sati sati ayatane). Ví
như, này các Tỷ-kheo, một bình đầy tràn nước đến nỗi con quạ có thể uống được,
được đặt trên cái giá và có người lực sĩ đến và lắc qua lắc lại cái bình ấy,
như vậy nước có thể trào ra ngoài không?
-- Thưa vâng, bạch
Thế Tôn.
-- Cũng vậy, này các
Tỷ-kheo, đối với vị nào tu tập thân hành niệm, làm cho sung mãn, vị ấy hướng
tâm đã được chứng ngộ nhờ thắng trí đến pháp nào cần phải chứng ngộ nhờ thắng
trí, vị ấy đối mặt được sự tinh xảo của pháp ấy dầu thuộc giới xứ nào.
Ví như có một hồ nước
trên một miếng đất bằng, bốn phía có đê đắp làm cho vững chắc, và tràn đầy nước
đến nỗi con quạ có thể uống được. Rồi có người lực sĩ đến và phá một khúc đê,
nước có thể tràn ra ngoài không?
-- Thưa vâng, bạch
Thế Tôn.
-- Cũng vậy, này các
Tỷ-kheo, đối với vị nào tu tập thân hành niệm, làm cho sung mãn, vị ấy hướng
tâm đã được chứng ngộ nhờ thắng trí đến pháp nào cần phải chứng ngộ nhờ thắng
trí, vị ấy đối mặt được sự tinh xảo của pháp ấy dầu thuộc giới xứ nào.
Ví như, này các Tỷ-kheo,
trên đất bằng tại chỗ ngã tư có một chiếc xe đậu, thắng với những con ngựa thuần
thục, có roi ngựa đặt ngang sẵn sàng, có người mã thuật sư thiện xảo, người
đánh xe điều ngự các con ngựa đáng được điều ngự, leo lên xe ấy, tay trái nắm
dây cương, tay mặt cầm lấy roi ngựa, có thể đánh xe ngựa ấy đi tới đi lui, tại
chỗ nào và như thế nào theo ý mình muốn. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, đối với vị
nào tu tập thân hành niệm, làm cho sung mãn, vị ấy hướng tâm đã được chứng ngộ
nhờ thắng trí đến pháp nào cần phải chứng ngộ nhờ thắng trí, vị ấy đối mặt được
sự tinh xảo của pháp ấy dầu thuộc giới xứ nào.
(Công đức của thân hành niệm)
Này các Tỷ-kheo,
thân hành niệm được thực hành, được tu tập, được làm cho sung mãn, được làm như
thành cỗ xe, được làm như thành căn cứ địa, được làm cho kiên trì, được làm cho
tích tập, được khéo tinh cần thực hành, thời mười công đức này có thể được mong
đợi. Thế nào là mười?
(1) Lạc bất lạc được
nhiếp phục, và bất lạc không nhiếp phục vị ấy, và vị ấy sống luôn luôn nhiếp phục
bất lạc được khởi lên;
(2) khiếp đảm sợ hãi
được nhiếp phục, và khiếp đảm sợ hãi không nhiếp phục vị ấy, và vị ấy luôn luôn
nhiếp phục khiếp đảm sợ hãi được khởi lên.
(3) Vị ấy kham nhẫn
được lạnh, nóng, đói, khát, sự xúc chạm của ruồi, muỗi, gió, mặt trời, các loài
rắn rết, các cách nói khó chịu, khó chấp nhận. Vị ấy có khả năng chịu đựng được
những cảm thọ về thân khởi lên, khổ đau, nhói đau, thô bạo, chói đau, bất khả
ý, bất khả ái, đưa đến chết điếng.
(4) Tùy theo ý muốn,
không có khó khăn, không có mệt nhọc, không có phí sức, vị ấy chứng được bốn
Thiền, thuần túy tâm tư, hiện tại lạc trú.
(5) Vị ấy chứng được
các loại thần thông, một thân hiện ra nhiều thân, nhiều thân hiện một thân; hiện
hình biến đi ngang qua vách, qua tường, qua núi như đi ngang hư không; độn thổ
trồi lên ngang qua đất liền như ở trong nước; đi trên nước không chìm như đi
trên đất liền; ngồi kiết-già đi trên hư không như con chim; với bàn tay, chạm
và rờ mặt trăng và mặt trời, những vật có đại oai lực, đại oai thần như vậy; có
thể, thân có thần thông bay cho đến Phạm thiên;
(6) với thiên nhĩ
thanh tịnh siêu nhân, có thể nghe hai loại tiếng, chư Thiên và loài Người, ở xa
hay ở gần.
(7) Với tâm của vị ấy,
vị ấy biết tâm của các chúng sanh, các loại người; tâm có tham, biết tâm có
tham; tâm không tham, biết tâm không tham; tâm có sân, biết tâm có sân; tâm
không sân, biết tâm không sân; tâm có si, biết tâm có si; tâm không si, biết
tâm không si; tâm chuyên chú, biết tâm chuyên chú; tâm tán loạn, biết tâm tán
loạn; tâm đại hành, biết tâm đại hành; tâm không đại hành, biết tâm không đại
hành; tâm chưa vô thượng, biết tâm chưa vô thượng; tâm vô thượng, biết tâm vô
thượng; tâm Thiền định, biết tâm Thiền định; tâm không Thiền định, biết tâm
không Thiền định; tâm giải thoát, biết tâm giải thoát; tâm không giải thoát, biết
tâm không giải thoát.
(8) Vị ấy nhớ đến
các đời sống quá khứ như một đời, hai đời, ba đời, bốn đời, năm đời, mười đời,
hai mươi đời, ba mươi đời, bốn mươi đời, năm mươi đời, một trăm đời, hai trăm đời,
một ngàn đời, một trăm ngàn đời, vị ấy nhớ đến các đời sống quá khứ với các nét
đại cương và các chi tiết.
(9) Với thiên nhãn
thuần tịnh, siêu nhân, vị ấy thấy sự sống và sự chết của chúng sanh. Vị ấy biết
rõ rằng chúng sanh người hạ liệt, kẻ cao sang, người đẹp đẽ, kẻ thô xấu, người
may mắn, kẻ bất hạnh đều do hạnh nghiệp của họ.
(10) Với sự diệt trừ
các lậu hoặc, sau khi tự mình chứng tri với thượng trí, vị ấy chứng đạt và an
trú ngay trong hiện tại, tâm giải thoát, tuệ giải thoát không có lậu hoặc.
Này các Tỷ-kheo,
thân hành niệm được thực hành, được tu tập, được làm cho sung mãn, được làm như
cỗ xe, được làm như thành căn cứ địa, được làm cho kiên trì, được làm cho tích
tập, được khéo tinh cần thực hành, thời mười công đức này có thể mong đợi.
Thế Tôn thuyết giảng
như vậy. Các Tỷ-kheo ấy hoan hỷ tín thọ lời Thế Tôn dạy.
Hòa thượng Thích
Minh Châu dịch Việt
