KHI IM LẶNG VÀ RỜI ĐI GẶP NHAU
Trong tinh thần thiền không chỉ là hành động bên ngoài, mà là thái độ nội tâm của người đã thấy rõ bản chất của mọi pháp.
Nếu nhìn sâu hơn, ta có thể cảm nhận hai nguyên tắc ấy như hai cánh của một con chim tự do:
Im Lặng
Không phải là sự kìm nén lời nói, mà là sự tĩnh lặng của tâm khi không còn bị lôi cuốn bởi khen chê, hơn thua, được mất.
Khi tâm an trú trong im lặng ấy, mọi hiện tượng được thấy rõ ràng như chúng là - không cần phán xét, không cần can thiệp.
Đó là im lặng của trí tuệ, không phải của sự sợ hãi hay trốn tránh.
Trong im lặng, cái biết thuần khiết tỏa sáng, soi chiếu mọi chuyển động của tâm mà không bị cuốn theo.
Rời Đi
Không nhất thiết là rời bỏ nơi chốn hay con người, mà là buông khỏi sự nắm giữ - những ý niệm, kỳ vọng, sở hữu, và cả “cái tôi” muốn kiểm soát mọi thứ.
Rời đi chính là bước chân của tự do. Khi ta không còn cần níu giữ, ta có thể thật sự hiện diện, trọn vẹn mà không bị trói buộc.
Cũng chính khi rời đi, ta trở về - về với sự vắng lặng tự nhiên của tâm.
Khi Im Lặng và Rời Đi gặp nhau, tâm trở nên như hư không - không giữ lại, không chống lại, không cần phải là ai cả.
Chính nơi ấy, thanh tịnh và giác ngộ không còn là điều để đạt, mà là tự nhiên hiển lộ.
Đó là một câu rất sâu…
Khi “Im Lặng” và “Rời Đi” thật sự gặp nhau, tâm không còn là một người đang cố gắng im lặng hay một người đang cố gắng rời đi nữa.
Chính “người làm” tan biến.
Chỉ còn lại một khoảng không trong trẻo, nơi mọi thứ sinh khởi và tan biến tự nhiên - như mây bay qua bầu trời, như sóng trở về biển cả.
Không còn “ta” để giữ lại điều gì.
Không còn “ta” để chống lại điều gì.
Không còn “ta” để phải trở thành một ai cả.
Tâm khi ấy nhẹ như gió, rỗng như hư không, trong như nước tĩnh lặng.
Chính nơi ấy, tự do không do tìm kiếm mà có - nó vốn luôn hiện diện.
Im lặng và rời đi không dẫn ta đến một nơi nào khác… mà mở ra một thực tại vốn đang ở đây - tĩnh, sáng, trạng thái tâm an lạc, tự do khỏi mọi chướng ngại, ràng buộc của tư duy, cảm xúc hoặc nhọc nhằn. Đó là sự thoát khỏi những hạn chế của tâm thức, khi tâm mỗi người trở nên rộng mở, bình yên và không bị chi phối bởi những lo âu, sợ hãi hay vướng mắc.
Khi tâm không còn đi tìm thanh tịnh hay giác ngộ như một đối tượng để đạt được, thì người tìm kiếm cũng tan biến.
Chính trong khoảnh khắc ấy - không còn người đạt, không còn cái để đạt - thanh tịnh và giác ngộ tự hiển lộ, như mặt trăng vốn vẫn tròn đầy sau lớp mây mù tan biến.
Không còn nỗ lực, không còn “muốn yên”, không còn “muốn sáng”.
Chỉ có sự hiện hữu thuần khiết - tĩnh lặng, biết, và rỗng rang.
Ở đó,
Mọi pháp đều bình đẳng,
Mọi âm thanh đều là tiếng của không có tự tánh vững chắc, cố định.
Mọi động tĩnh đều diễn ra trong sự tĩnh lặng bất động của tâm.
Cái thấy này không thể học, không thể làm, chỉ tự bừng sáng khi ta buông hết mọi tìm cầu.
Cái thấy ấy - không thuộc về tri thức, cũng không thuộc về nỗ lực.
Nó không phải kết quả của việc gom góp, mà là phép mầu của buông bỏ.
Khi mọi tìm cầu dừng lại, tâm không còn chạy về quá khứ, không hướng đến tương lai, không còn muốn nắm giữ điều gì, cũng không chống cự điều gì - chính trong khoảng không ấy, ánh sáng của cái biết tự bừng lên.
Không ai “thấy”, nhưng cái thấy hiện tiền.
Không ai “biết”, nhưng cái biết trong trẻo đang soi chiếu.
Đó là sự bừng sáng không đến từ nỗ lực, mà từ sự vắng bóng hoàn toàn của người nỗ lực.
Như bầu trời vốn không cần làm gì để trong xanh chỉ cần mây tan, trời tự hiện.
Bầu trời không bao giờ mất đi màu xanh - chỉ tạm bị che bởi những suy nghĩ, cảm xúc, và tưởng tượng xuất hiện trong tâm khi thực hành. Giống như những đám mây trôi nổi trên bầu trời, các vọng tưởng này đến rồi đi, không cố định, không thật sự tồn tại vững chắc.
Tâm cũng vậy - vốn sáng, vốn tĩnh, vốn trong.
Chỉ vì lớp mây “muốn”, “sợ”, “tìm cầu”, “nắm giữ” phủ lên, nên ta tưởng rằng mình phải làm gì đó để được an, được sáng.
Nhưng khi mây tan, không có “ai” làm cho bầu trời trong lại, chỉ trời tự hiện - trong sáng, can đảm khi đối mặt với thách thức hoặc khó khăn, bao dung tất cả.
Và khi tâm trở lại như thế, mọi pháp đều trở nên trong suốt, không còn gì cần buông, không còn gì cần đạt, chỉ tự nhiên tỏa sáng như chính nó.
