Là một phương pháp thiền tập nhằm tập trung
vào hơi thở và nhận thức về nó trong quá trình thiền. Quán Thọ giúp chúng ta đạt
được sự tỉnh táo và chú trọng vào thở, giúp thanh tịnh tâm trí và tăng cường khả
năng chú trọng hiện tại.
Cách thực hiện Chánh Niệm Thọ Trên Thọ là tập
trung vào sự tỉnh táo về quá trình thở. Chúng ta quan sát và đếm hơi thở, cảm
nhận từng cử chỉ, từng giai đoạn của quá trình thở và cảm nhận sự rõ ràng từng
hơi thở đi qua từ mũi vào phổi và từ phổi ra ngoài. Chúng ta không chỉ quan sát
về hơi thở trong khi ngồi thiền, mà còn trong các hoạt động hàng ngày từ khi thức
dậy cho đến khi đi ngủ.
Quán Thọ nhắm đến việc giữ sự chú ý tới hơi
thở trong mọi hoàn cảnh. Khi tâm trí chuyển đổi sang những suy nghĩ, căng thẳng
hoặc mất tỉnh táo, chúng ta sẽ chuyển sự chú ý của mình trở lại hơi thở, giúp
tâm trí trở nên tỉnh táo và tập trung.
Quán Thọ giúp chúng ta đạt được một trạng
thái tĩnh lặng, không phê phán và không gắn bó với những suy nghĩ và cảm xúc.
Thông qua việc chỉ tập trung vào hơi thở, chúng ta hạn chế được tác động của những
ý nghĩ tự do và giảm thiểu suy nghĩ vô ích, giúp tinh thần thanh thản hơn.
Khi chúng ta thực hiện thường xuyên, quán thọ
giúp chúng ta phát triển khả năng quan sát và nhận thức sâu hơn về quá trình thở
và tình trạng cơ thể-liên tưởng của nó. Chúng ta sẽ có khả năng điều chỉnh hơi
thở để tạo cảm giác thư giãn và sự bình an trong cơ thể và tâm trí.
Thiền tập Quán Thọ giúp chúng ta hiểu về sự
tương hỗ giữa hơi thở và tâm trí, trước và sau hơi thở, cũng như tạo mối liên kết
trong từng hơi thở. Chánh Niệm Thọ Trên Thọ là một công cụ thiền quan trọng
giúp chúng ta chuyển hóa sự
phức tạp, rắc rối và suy nghĩ vô
ích, và giúp chúng ta trở nên tỉnh thức hơn và tận hưởng mỗi khoảnh khắc đơn giản
trong cuộc sống.
QUÁN THỌ
TUỆ TRI CẢM GIÁC VÔ THƯỜNG
Tập trung vào quan sát và nhận thức sự thay đổi
và không cố định của cảm giác và trạng thái tâm lý của chúng ta. Quán Thọ nhằm
giúp chúng ta nhận ra rằng cảm giác và trạng thái tâm lý là tạm thời và không cố
định, và chúng không phải là một phần không thể thay đổi của bản thân chúng ta.
Cách thực hiện Quán Thọ là chúng ta tập trung
vào quan sát cảm giác và trạng thái tâm lý khi chúng xuất hiện. Thay vì gắn bó
và định rõ các cảm giác và trạng thái tâm lý, chúng ta quan sát chúng một cách
không phán xét và không gắn bó. Chúng ta nhận thức rằng cảm giác và trạng thái
tâm lý chỉ là biểu hiện tạm thời của trạng thái tâm linh và không phải là một
phần không thể thay đổi của chúng ta.
Quán Thọ giúp chúng ta nhận thức rõ ràng về sự
thay đổi và không ổn định của cảm giác và trạng thái tâm lý. Chúng ta thấy rằng
cảm giác và trạng thái tâm lý thường biến đổi và thay đổi theo thời gian, không
cố định và không ổn định. Chúng không phải là phần không thể thay đổi của chúng
ta, mà chỉ là một thực tại tạm thời trong quá trình trải nghiệm của chúng ta.
Thiền tập Quán Thọ giúp chúng ta nhận ra rằng
không có cảm giác hay trạng thái tâm lý nào là không thay đổi hoặc bất biến. Mỗi
cảm giác và trạng thái tâm lý đều có thể xuất hiện và biến mất. Chúng ta không
phải là những gì xảy ra trong tâm trí của mình, mà chúng ta có khả năng quan
sát và nhận thức về chúng. Khi nhận thức này lớn lên, chúng ta không bị gắn kết
vào cảm giác và trạng thái tâm lý, và chúng ta trở nên tự do và thanh thản hơn.
QUÁN THỌ TUỆ TRI CẢM GIÁC VÔ
CHỦ VÔ SỞ HỮU
Đặc biệt trong việc quán sát cảm giác. Quán
Thọ có nghĩa là nhận thức và nhìn nhận cảm giác mà không gắn kết vào chúng.
Khi ta thực hiện Quán Thọ, ta không gắn kết
vào cảm giác và không coi nó là một phần của bản thân. Ta không định danh cảm
giác là tôi hoặc của tôi, và không gắn kết vào ý thức của nó.
Thay vào đó, ta chỉ đơn giản là quan sát cảm
giác mà không đánh giá, không định rõ và không tham gia vào nó.
Quán Thọ giúp ta nhận ra rằng cảm giác không
có cá nhân hay quyền lực. Cảm giác không thuộc về chúng ta và không nằm trong sự
kiểm soát của chúng ta. Chúng chỉ là một phản ứng tự nhiên của cơ thể và tâm
trí đối với các kích thích từ bên ngoài.
Khi ta nhìn nhận cảm giác mà không gắn kết
vào chúng, ta không bị cuốn vào biểu hiện của cảm giác và không sinh ra các ý
kiến, nhận định hay đánh giá về chúng. Ta không tham gia vào quá trình tạo ra cảm
giác hay cố gắng kiểm soát chúng. Thay vào đó, ta nhìn nhận cảm giác như một hiện
tượng tạm thời và không thật sự thuộc về bản thân.
Quán Thọ giúp ta thấy rõ rằng cảm giác không
phải là một phần không thể tách rời của bản thân, mà chỉ là một hiện tượng tạm
thời và tự nhiên. Khi ta hiểu rõ điều này, ta không gắn kết vào cảm giác và
không sinh ra phiền não hay đau khổ từ chúng. Thay vào đó, ta có thể nhìn nhận
và chấp nhận cảm giác một cách bình thản và không gắn kết.
QUÁN THỌ TUỆ TRI VÔ NGÃ KHI
NIỆM THỌ
Nó ám chỉ đến trạng thái của sự hoàn thiện
trong việc cảm nhận và tập luyện, nghĩa là niệm và thực tập đúng cách. Khi niệm
Thọ, người tập trung tâm trí vào một đối tượng cụ thể, thường là hơi thở hoặc một
cảm nhận, và triệt để loại bỏ mọi suy nghĩ và cảm giác không trung thực.
Trong quá trình tập niệm Thọ, người thiền giả
dần dần trở nên tỉnh thức và tách biệt khỏi những suy nghĩ và cảm xúc không cần
thiết. Thông qua việc niệm thọ và tập trung vào hơi thở, luôn theo dõi của người
tập tâm trở nên thanh tịnh và tĩnh lặng. Khi niệm Thọ, người tập bước vào trạng
thái tĩnh lặng tinh thần và nhận thức được sự hiện diện trọn vẹn của hiện tại.
Khi đạt được sự tĩnh lặng và tỉnh thức, người
tập tiếp tục trau dồi trạng thái này thông qua việc thực tập tuệ tri vô ngã. Tuệ
tri vô ngã có nghĩa là nhận thức và hiểu được tính vô ngã hay không có của tự thân và sự vô thường của mọi sự vật
và hiện tượng. Người thiền giả thấm nhuần được sự không-tách-biệt,
không-phân-chia giữa bản thân và môi trường xung quanh.
Khi niệm Thọ và tuệ tri vô ngã kết hợp với
nhau, người tập dần dần trở thành một với toàn bộ vũ trụ, không có sự phân biệt
cá nhân hay cắt đứt giữa bên trong và bên ngoài. Họ có thể trải nghiệm sự thanh
tịnh và sự tự do hoàn toàn từ cảm giác dục vọng và đau khổ. Điều này đạt được
thông qua việc hiểu rõ rằng sự thực sự tồn tại không phụ thuộc vào những khái
niệm và ảo tưởng của chúng ta, mà chỉ đến từ việc chứng ngộ sự thật tinh thần và
thức tỉnh.
QUÁN THỌ TUỆ TRI KHỔ DIỆT,
NIẾT BÀN
Tuệ tri được xem là hai khía cạnh của cùng một
trạng thái tinh thần trong Thiền tập. Niệm Thọ ám chỉ đến việc tập trung vào một
đối tượng nhất định, thường là hơi thở hoặc một cảm giác, để triệt để cắt đứt
những suy nghĩ và cảm xúc không cần thiết và đạt đến trạng thái tĩnh lặng.
Trong khi đó, Tuệ tri (hay còn gọi là không-tưởng tri) là khả năng nhận thức và
hiểu rõ được sự vô ngã, không
có thực của thế giới và bản
thân.
Khi Niệm Thọ kết hợp với Tuệ tri, người thiền
giả đạt được trạng thái Khổ diệt (parinibbāna)- trạng thái tự do hoàn toàn khỏi đau khổ và sự
gắn bó với sự không có thực của thế giới. Trong trạng thái này, những ý niệm và
khái niệm về sự vật và hiện tại đều được giải thể, thay vào đó là sự hiểu rõ tường
tận về sự vô ngã, không có thực và sự khổ điểm của thế giới.
Tuệ tri còn được kết hợp với khái niệm Niết
bàn - trạng thái của Thế Giới Tâm Linh (Dhamma). Niết bàn ám chỉ đến
tranh hùng và đổi mới, là trạng thái tâm linh hoàn thiện, nơi mà người thiền giả
trở nên giống với Phật là hiểu rõ sự thật tuyệt đối của thế giới tâm linh. Khi
Niệm Thọ kết hợp với Tuệ tri và Niết bàn, người thiền tập đạt được trạng thái
an lạc, hoàn toàn tự do khỏi đau khổ và giác ngộ sự thật cao cả của thế giới
tâm linh.
QUÁN THỌ
TUỆ GIẢI THOÁT, VÔ TƯỚNG GIẢI THOÁT
Tuệ giải thoát là hai khía cạnh quan trọng
trong Thiền tập. Niệm Thọ ám chỉ đến việc tập trung vào một đối tượng nhất định,
thường là hơi thở hoặc một cảm giác, để giải quyết các suy nghĩ và cảm xúc
không cần thiết phải đạt được trạng thái tĩnh lặng. Trong khi đó, Tuệ giải
thoát có nghĩa là khả năng hiểu sâu về tính vô ngã, không có thực của thế giới
và bản thân.
Khi Niệm Thọ kết hợp với Tuệ giải thoát, người
thiền giả đạt được trạng thái Vô tướng giải thoát - một trạng thái tâm linh
hoàn thiện, giải thoát hoàn toàn khỏi đau khổ và sự gắn bó với sự không có thực
của thế giới. Trong trạng thái này, người thiền giả không còn gắn bó với các ảo
tưởng và khái niệm, mà thay vào đó là sự hiểu rõ tường tận về tính không có thực
và vô ngã của thế giới, giúp họ giải thoát khỏi mọi áp lực và gián đoạn.
Để đạt được trạng thái Vô tướng giải thoát, cần
thiết phải tu tập đầy đủ các nguyên tắc của Thiền tập và Tuệ giải thoát. Người thiền
giả cần phải giữ tâm thiền độc lập và không bị ảnh hưởng bởi các thế lực bên
ngoài, đồng thời, họ cần phải giữ sự tập trung và hiểu rõ những suy nghĩ và cảm
xúc của mình để có thể giải thoát khỏi chúng. Khi đã đạt được trạng thái Vô tướng
giải thoát, người thiền giả sẽ nhận ra rằng sự thực tuyệt đối không có gì hơn
là tính không có thực và vô ngã của thế giới, giúp họ đạt được trạng thái đích
thực của tâm linh.
QUÁN THỌ TUỆ TRI CẢM GIÁC
PHÁP TRẦN
Kỹ năng tập trung vào một đối tượng nhất định
thường là hơi thở hoặc một cảm giác đơn giản, để giải quyết các suy nghĩ và cảm
xúc không cần thiết và đạt được trạng thái tĩnh lặng, tránh bị phân tâm và giúp
tinh thần trở nên sáng suốt, tĩnh lặng.
Từ Tuệ tri có nghĩa là sự hiểu biết sâu sắc,
nhận thức đích thực về cảm giác, khái niệm và tất cả các những sự vật, hiện tượng,
đối tượng mà tâm trí của người thiền giả nhận thức được qua các giác quan hoặc
qua suy nghĩ có thể là có hình hoặc vô hình, có thể là có thật hoặc tưởng tượng.
Sự tỉnh táo của tâm trí được tụ họp lại bởi kỹ năng niệm hơi thở và tập trung
trong Thiền tập sẽ giúp người thiền giả quan sát và hiểu sâu hơn về cảm giác và
khái niệm mà mình gặp phải. Khái niệm cũng có thể là một trở ngại cho việc nhận
thức chân lý. Khái niệm là sản phẩm của trí tuệ, do đó nó có thể bị hạn chế bởi
những giới hạn của trí tuệ. Khái niệm cũng có thể là nguồn gốc của các suy nghĩ
phiền não, khi ta bị lầm tưởng rằng khái niệm là thực tại. Khái niệm cũng có thể
khiến ta bị gắn bó với các ý kiến, định kiến và quan điểm cá nhân. Do đó, người
tu cần phải vượt qua khái niệm, để trải nghiệm sự vô ngã và không tướng của mọi
hiện tượng. Đây là một quá trình khó khăn và đòi hỏi sự kiên trì và chuyên tâm.
Cảm giác pháp trần được hiểu là cảm giác về
thực tại bên trong và ngoài vật chất phàm trần, cảm giác này được hình thành bởi
quá trình tương tác của tâm và vật thể như người, đồ vật, suy tưởng, cảm xúc, ý
niệm... Pháp trần có nghĩa là một loại tiếng nói nhỏ nhất, không thể nghe được
bằng tai, mà chỉ có thể cảm nhận được bằng tâm.
Pháp trần giúp người tu tịnh tâm, tránh bị quấy
nhiễu bởi các hình ảnh, âm thanh, cảm xúc hay suy nghĩ phiền não.
Khi tập trung niệm hơi thở và duy trì tâm trí
trong trạng thái tập trung liên tục trong quá trình Thiền tập, người thiền giả
sẽ nhận ra rằng tất cả cảm giác và những sự vật, hiện tượng, đối tượng mà tâm
trí của người thiền giả nhận thức được qua các giác quan hoặc qua suy nghĩ
trong quá khứ, hiện tại và tương lai đều không phải là thực thể đích thực,
chúng chỉ là những tượng hình do tâm trí phản ánh. Qua kinh nghiệm thiền tập,
người thiền giả sẽ nhận thức sâu sắc về bản chất của cảm giác và sự tương tác
giữa tâm và thế giới bên ngoài từ đó giúp họ giải thoát khỏi các suy nghĩ và cảm
xúc không cần thiết và đạt được sự tỉnh táo và thoát khỏi những trở ngại hay
khó khăn mà người thiền giả gặp phải trong quá trình thiền định có thể là do
bên ngoài hoặc bên trong, có thể là vật chất hoặc tinh thần, có thể là tạm thời
hoặc lâu dài. Những trở ngại này làm cho người thiền giả không thể đạt được sự
thanh tịnh, yên lặng và giác ngộ của tâm.
Niệm Thọ (Quán Thọ) và Tuệ tri Cảm giác là những kỹ năng quan trọng giúp con người trở nên tỉnh
táo và trong sáng, thoát khỏi sự đau khổ của cuộc sống và tiếp cận với sự thật
đích thực.
QUÁN THỌ TUỆ TRI DUYÊN KHỞI,
VÔ THƯỜNG, VÔ CHỦ
Một phương pháp giúp tập trung tâm trí vào một
vật thể nhất định, thường là hơi thở hoặc một cảm giác, nhằm giải quyết và giảm
bớt sự phân tâm và suy nghĩ không cần thiết. Từ Tuệ tri có nghĩa là sự hiểu biết
sâu sắc về khái niệm và cảm giác của chúng ta.
Duyên khởi ám chỉ sự ra đời của tất cả mọi thứ
trong vũ trụ. Sự duyên khởi không chỉ liên quan đến việc sinh ra và phá hủy mà
nó cũng ám chỉ sự tương tác và phụ thuộc lẫn nhau của mọi hiện tượng và sự vật.
Trong quá trình thiền tập, khi tập trung vào Niệm Thọ, người thiền giả có thể
nhìn thấy rõ sự duyên khởi của tất cả các vật thể cũng như quá trình tương tác
của chúng. Điều này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những gì đang diễn ra trong
tâm trí và cơ thể mình, không cố gắng can thiệp hay thay đổi chúng theo ý muốn và
ý nghĩa đằng sau mọi hiện tượng trong cuộc sống.
Vô thường là khái niệm chỉ rằng mọi vật thể
và hiện tượng đều không cố định và thay đổi liên tục. Trong quá trình niệm hơi
thở, người thiền giả có thể nhận thấy rằng hơi thở cũng thay đổi không ngừng,
không cố định. Điều này thúc đẩy nhận thức về tính kháng cự và những trạng thái
chuyển đổi không ngừng của tất cả mọi thứ trong cuộc sống.
Vô chủ chỉ rằng không có một thực thể riêng lẻ
và độc lập điều khiển hoặc sở hữu tất cả những gì xảy ra và tồn tại trong cuộc
sống. Người thiền giả thực tập niệm hơi thở và tập trung để giải phóng tâm trí
khỏi các ý nghĩ và vấn đề cá nhân. Qua đó, chúng ta nhận thức rằng không có một
người chủ riêng lẻ mà mọi vật thể và hiện tượng tồn tại và tương tác theo quy
luật và sự phụ thuộc lẫn nhau.
Việc thực tập Niệm Thọ (Quán Thọ) và Tuệ tri
Duyên khởi, Vô thường, Vô chủ trong Thiền tập giúp chúng ta nhìn thấy rằng tất
cả những gì xảy ra trong cuộc sống đều có khả năng thay đổi, không cố định và
không do chúng ta kiểm soát hoàn toàn. Điều này giúp con người giải thoát từ sự
gắn bó và đau khổ, và đạt được sự tỉnh táo, bình an và cuộc sống có ý nghĩa
hơn.
QUÁN THỌ
VÔ SỞ HỮU CỦA CẢM GIÁC PHÁP TRẦN
Vô sở hữu của Cảm giác pháp trần là một khía
cạnh quan trọng đặc biệt trong việc quán sát cảm giác pháp trần (cảm giác không
liên quan đến các đối tượng bên ngoài).
Khi ta thực hiện Niệm Thọ, ta nhận thức và
nhìn nhận cảm giác pháp trần mà không gắn kết vào chúng. Ta không định danh cảm
giác là tôi hoặc của tôi, và không gắn kết vào ý thức của nó. Thay vào đó, ta
chỉ đơn giản là quan sát cảm giác pháp trần mà không đánh giá, không định rõ và
không tham gia vào nó.
Niệm Thọ Vô sở hữu của Cảm giác pháp trần
giúp ta nhận ra rằng cảm giác không có cá nhân hay quyền lực. Cảm giác pháp trần
không thuộc về chúng ta và không nằm trong sự kiểm soát của chúng ta. Chúng chỉ
là một phản ứng tự nhiên của cơ thể và tâm trí đối với các trạng thái tâm trạng,
ý nghĩ và trạng thái cảm xúc bên trong.
Khi ta nhìn nhận cảm giác pháp trần mà không
gắn kết vào chúng, ta không bị cuốn vào biểu hiện của cảm giác và không sinh ra
các ý kiến, nhận định hay đánh giá về chúng. Ta không tham gia vào quá trình tạo
ra cảm giác hay cố gắng kiểm soát chúng. Thay vào đó, ta nhìn nhận cảm giác
pháp trần như một hiện tượng tạm thời và không thật sự thuộc về bản thân.
Niệm Thọ Vô sở hữu của Cảm giác pháp trần
giúp ta thấy rõ rằng cảm giác pháp trần không phải là một phần không thể tách rời
của bản thân, mà chỉ là một hiện tượng tạm thời và tự nhiên. Khi ta hiểu rõ điều
này, ta không gắn kết vào cảm giác pháp trần và không sinh ra phiền não hay đau
khổ từ chúng. Thay vào đó, ta có thể nhìn nhận và chấp nhận cảm giác pháp trần
một cách bình thản và không gắn kết.
