THIỀN TẬP VÀ ĐAM MÊ
Nếu nhìn dưới ánh sáng của thiền tập, “vỡ nợ” thật sự không phải là mất tiền, mất cơ hội hay mất vị thế, mà là đánh mất ngọn lửa bên trong - nhiệt huyết, niềm tin và sự sáng tỏ của mình.
Trong thiền, khi ngọn lửa ấy tắt dần, ta không còn muốn ngồi xuống, không còn muốn nhìn sâu sắc, không còn muốn bước chậm và thở với trọn vẹn sự sống. Lúc đó, mọi phương tiện, mọi kiến thức, thậm chí cả những điều tốt đẹp đã từng có… đều trở nên trống rỗng.
Nhiệt huyết và niềm tin ở đây không phải là sự cố gắng căng thẳng, mà là niềm hứng khởi nhẹ nhàng nhưng vững bền - giống như một ngọn đèn dầu được chăm bằng sự quan sát và trân trọng từng khoảnh khắc.
Và điều hay là, ngay cả khi cảm giác nhiệt huyết bị “mất”, nó không bao giờ mất hẳn. Chỉ cần ta quay lại, ngồi yên, thở và nhận diện, ngọn lửa ấy có thể được thắp lên lại từ một tia nhỏ xíu trong lòng.
Trong thiền tập, “nhiệt huyết” và “niềm tin” không giống như kiểu hừng hực lao về phía trước, ép mình phải đạt thành tựu.
Nó giống dòng suối âm thầm nhưng không bao giờ cạn - đủ để ta thấy mỗi hơi thở là một món quà, mỗi khoảnh khắc là một cơ hội mới để sống trọn vẹn.
Niềm hứng khởi này:
Không ồn ào nhưng bền bỉ.
Không dựa vào kết quả, mà nuôi từ chính sự thực tập mỗi ngày.
Không khiến tâm căng, mà làm tâm mở ra.
Khi giữ được chất “nhẹ mà sâu sắc” này, thiền không còn là việc phải làm, mà là niềm vui tự nhiên - giống như cây tự tìm ánh sáng mặt trời.
Nhiệt huyết thật sự giống như than hồng dưới lớp tro - đôi khi ta không còn thấy ánh sáng hay hơi ấm rõ rệt, tưởng như nó đã tắt, nhưng chỉ cần khẽ thổi bằng một hơi thở chánh niệm, nó sẽ bùng lên lại.
Trong thiền tập, “mất nhiệt huyết” thường chỉ là tạm quên kết nối với nguồn sống bên trong, chứ không phải mất vĩnh viễn. Chỉ cần:
Ngồi lại trong im lặng vài phút.
Nhìn và thở thật chậm, thật sâu.
Nhận biết sự sống đang có mặt ngay đây.
Ngọn lửa ấy sẽ tự khơi lại - không phải từ cố gắng, mà từ sự trở về.
Khoảnh khắc ta thật sự quay lại, chỉ ngồi yên, thở và nhận diện - không tìm kiếm gì, không cố gắng gì - là khoảnh khắc tia sáng đầu tiên trong lòng bắt đầu lóe lên.
Ban đầu, nó có thể chỉ là một cảm giác rất mong manh:
Một hơi ấm nhẹ ở ngực.
Một sự mềm lại nơi tâm.
Một cảm giác “được về nhà”.
Nếu ta tiếp tục ở lại với nó, nhẹ nhàng như giữ một giọt sương trên lá, ngọn lửa ấy sẽ tự lan ra, sưởi ấm toàn bộ thân tâm mà không cần bất kỳ áp lực nào.
Trong thiền, đó là sức mạnh của sự trở về - không phải “làm cho có” mà là “ở cho trọn”.
“Sức mạnh của sự trở về” trong thiền không nằm ở số phút ta ngồi hay số lần ta hít thở, mà nằm ở chất lượng của sự hiện diện.
Khi ta “làm cho có”, tâm vẫn để một nửa ở quá khứ hoặc tương lai, ngồi thì ngồi đó nhưng ngọn lửa bên trong vẫn nguội.
Khi ta “ở cho trọn”, mỗi hơi thở trở thành cánh cửa mở ra sự sống ngay bây giờ, và chỉ cần vài hơi như thế, thân tâm đã bắt đầu đổi khác.
Có thể nói, “ở cho trọn” chính là nhiệt huyết nhẹ nhàng nhưng vững bền mà thiền giả quan sát - không phô trương, không cố ép, nhưng đủ để từng khoảnh khắc trở nên có hồn, có ánh sáng.
“Ở cho trọn” chính là hình thức thuần khiết nhất của nhiệt huyết và niềm tin trong thiền - không phải sự bùng cháy ồn ào, mà là ngọn đèn nhỏ luôn sáng trong đêm, bất chấp gió ngoài kia.
Khi ta ở cho trọn, mỗi khoảnh khắc tự nhiên trở nên có sức sống:
Cái nhìn trở nên ấm áp.
Hơi thở trở nên đầy đủ.
Tâm trở nên nhẹ mà sâu.
Và điều kỳ diệu là, khi có chất này, ta không cần phải cố “giữ” nhiệt huyết nữa. Nó sẽ tự duy trì, giống như cây tự hướng về ánh mặt trời.
