Người
bình dân vì thiếu phương tiện học hỏi chính pháp nên không phân biệt được Phật
giáo và Thần giáo. Hơn nữa, Phật giáo là nền giáo lý cao sâu, nếu không phải
người giàu suy tư nhiều chiêm nghiệm thì không sao thấu đạt nổi.
Người
bình dân thời giờ hiếm hoi, tâm hồn bình dị, làm sao hiểu thấu được những lẽ
siêu thoát của Phật dạy. Do đó, họ có những tin hiểu sai lầm như sau:
1.
Thiên hình thức nghi lễ
Người
bình dân đến với Phật giáo chú trọng nhiều về hình thức nghi lễ. Qui y là để
khi nào bệnh nhờ thầy cầu an, khi chết nhờ thầy cầu siêu. Cho nên trong gia
đình có đứa bé ấm đầu là chạy thỉnh thầy trụ trì về nhà cầu an. Nếu trong thân
quyến có tang, đến ngày tuần thất thì thỉnh thầy về nhà tụng kinh suốt đêm. Vào
chùa, bất cứ bàn thờ Phật hay bàn thờ vong đều hì hục lễ bái và lâm râm khấn
nguyện. Cứ tin rằng lạy càng nhiều thì phước càng lớn.
Đi chùa những ngày sóc, ngày vọng để cúng kính lễ bái, ngoài ra không cần biết gì nữa. Họ quan niệm tu hành rất giản dị, ai thường cúng kính là người đó tu nhiều. Ông thầy trụ trì nào thường tổ chức cầu an, cầu siêu, cúng cô hồn, cúng sao... là ông thầy ấy tu hành tinh tấn. Người phật tử nào bỏ tiền nhiều, xin lễ này, tổ chức lễ nọ cho là người phật tử thuần thành chân chính. Xuất tiền in kinh ấn tống thì chọn ròng rặt các nghi thức cầu an, cầu siêu, kinh Tam Bảo, Địa Tạng v.v... Nếu ai giới thiệu ấn tống quyển “Lịch sử Phật giáo” cần thiết hoặc “Những bài giảng” có giá trị thì họ lắc đầu từ chối, bảo rằng: “Ấn tống sách đó thì ít phước!” Bởi nhận định này nên Phật giáo càng ngày càng đi sâu vào hình thức nghi lễ.
Đi chùa những ngày sóc, ngày vọng để cúng kính lễ bái, ngoài ra không cần biết gì nữa. Họ quan niệm tu hành rất giản dị, ai thường cúng kính là người đó tu nhiều. Ông thầy trụ trì nào thường tổ chức cầu an, cầu siêu, cúng cô hồn, cúng sao... là ông thầy ấy tu hành tinh tấn. Người phật tử nào bỏ tiền nhiều, xin lễ này, tổ chức lễ nọ cho là người phật tử thuần thành chân chính. Xuất tiền in kinh ấn tống thì chọn ròng rặt các nghi thức cầu an, cầu siêu, kinh Tam Bảo, Địa Tạng v.v... Nếu ai giới thiệu ấn tống quyển “Lịch sử Phật giáo” cần thiết hoặc “Những bài giảng” có giá trị thì họ lắc đầu từ chối, bảo rằng: “Ấn tống sách đó thì ít phước!” Bởi nhận định này nên Phật giáo càng ngày càng đi sâu vào hình thức nghi lễ.
2.
Tin Phật như vị thần linh
Người
bình dân đến với đức Phật để cầu ban phước, che chở, ủng hộ hơn là tìm giác
ngộ. Người ta nghĩ rằng: có tai nạn cầu Phật, Phật sẽ cứu độ cho. Vì vậy ngày
bình không cần đến chùa, chờ khi cần cầu xin một việc gì mới mang hương đăng
đến chùa cầu nguyện. Thật là:
Hữu
tật thì bái tứ phương,
Vô
tật đồng hương chẳng mất.
hoặc:
Nghiêng
vai ngửa vái Phật trời,
Đương
cơn hoạn nạn, độ người trầm luân.
Quan
niệm Phật như vị thần linh chỉ coi việc ban phước, giáng họa. Vì vậy, người ta
không ngại gặp Phật thì cúng, gặp thần thì lạy, gặp ma quỉ thì cầu xin. Bởi
trên cương vị ban phước giáng họa, họ không phân biệt đâu trọng đâu khinh, miễn
vị nào đem lại được những điều cầu nguyện của họ là linh thiêng, bằng không thì
hết linh ứng. Hết linh ứng thì họ bỏ không theo nữa, dù Phật cũng thế. Do đó,
trong dân gian những cốt Cô, cốt Cậu đều được phật tử tín ngưỡng qui y. Vì
những Cô, Cậu ấy đã báo cho họ biết những tai nạn sắp đến và đã cho bùa chú để
họ dán trong nhà khiến con cháu mạnh giỏi, làm ăn phát đạt. Niềm tin Phật như
vậy, họ rất dễ tin mà cũng rất dễ bỏ, nếu một sở nguyện được thành, hoặc không
toại nguyện.
3.
Tin Phật qua những hình thức tà giáo
Có
những người đến với Phật, không do hiểu Phật pháp mà nhờ ông Đồng, bà Cốt mách
phải qui y Phật sẽ khỏi tai nạn chẳng hạn, họ liền đến chùa xin qui y. Hoặc có
người do xin xăm hay bói quẻ, trong xăm quẻ dạy theo Phật hay thờ Phật thì mọi
sự an lành..., họ liền phát nguyện qui y Phật. Hoặc vị trụ trì có học bùa chú
trừ ma ếm quỉ, người có con bệnh đến nhờ thầy trị chữa, nếu con lành bệnh liền
xin qui y Phật...
Theo
PHẬT GIÁO VIỆT NAM